مقالات پزشکی و سلامت / افزایش میزان هموگلوبین زمانی اتفاق می افتد که سطوح غیر عادی این پروتئین در خون رویت شود. هموگلوبین یک متالوپروتئین یا پروتئین فلزی حاوی آهن است که به حمل اکسیژن در سراسر بدن کمک می کند. سطح بالای هموگلوبین به صورت مداوم و تکرار شونده می تواند خطر عوارض مهمی مانند لخته شدن خون را افزایش دهد. نکاتی که در ادامه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند با استناد به مقالات انتشار یافته توسط کلینیک کلیولند جمع آوری شده اند:
تعداد هموگلوبین بالا به چه معناست؟
در صورتی که گلبول های قرمز خون دارای مقادیر غیر عادی و بالایی از پروتئین هموگلوبین باشند، شمارش هموگلوبین بالا (Hgb) رخ می دهد. هموگلوبین در واقع مسئول رنگ قرمز گلبول های قرمز خون است و در زمینه انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر قسمت های بدن و در عین حال دی اکسید کربن (CO2) از نواحی مختلف بدن به ریه ها نقش مهمی ایفا می کند. گفتنی است که هموگلوبین بالا تحت عنوان پلی سیتمی نیز شناخته می شود.
تفاوت بین هموگلوبین بالا و هماتوکریت چیست؟
هماتوکریت حجم گلبول های قرمز خون در مقایسه با سایر سلول های خونی است. افراد مبتلا به سطوح افزایش یافته هموگلوبین اغلب هماتوکریت بالایی نیز دارند. به این معنی که تعداد گلبول های قرمز خون آنها به طور نامنظمی بالا رفته است.
سطح هموگلوبین بالا چقدر است؟
جنس و سن بیولوژیکی افراد بر سطح هموگلوبین آنها تاثیر می گذارند. به طور معمول، سطوح هموگلوبین طبیعی و بالا به صورت زیر در نظر گرفته می شوند:
- سطوح طبیعی هموگلوبین
- نوزادان ۱۱ تا ۱۸ گرم در دسی لیتر
- کودکان کم سن و سال ۱۱.۵ تا ۱۶.۵ گرم در دسی لیتر
- فرد بالغ مذکر ۱۳ تا ۱۶.۵ گرم در دسی لیتر
- فرد بالغ مونث غیر باردار ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسی لیتر
- فرد بالغ مونث باردار ۱۱ تا ۱۶ گرم در دسی لیتر
- سطوح بالا هموگلوبین
- بیش از ۱۶.۵ گرم در دسی لیتر در بزرگسالی که در بدو تولد با جنسیت مذکر متولد شده ست
- بالاتر از ۱۶ گرم در دسی لیتر در بزرگسالی که در بدو تولد با جنسیت مونث متولد شده است
- بالای ۱۶.۶ گرم در دسی لیتر در کودکان
- بالای ۱۸ گرم در دسی لیتر در نوزادان
چگونه تشخیص دهیم که هموگلوبین بالایی داریم؟
آزمایش خون تنها روش مطمئن به منظور تشخیص بالا بودن سطح هموگلوبین محسوب می شود. برخی از نشانه های هموگلوبین بالا ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- سرگیجه
- کبودی یا خونریزی آسان
- تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس)
- خستگی
- سردرد
- تورم مفصل
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- تغییر رنگ چشم یا پوست مایل به زرد (یرقان بزرگسالان)
شایع ترین دلایل افزایش هموگلوبین چیست؟
این اختلال می تواند به دنبال شرایط پزشکی خاص همچون موارد زیر رخ دهد:
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- بیماری قلبی مادرزادی
- سرطان کلیه
- سرطان کبد
- پلی سیتمی ورا
- فیبروز ریوی
عوامل دیگری که می توانند منجر به افزایش هموگلوبین شوند عبارت اند از:
- قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن
- کم آبی بدن
- مصرف داروهایی مانند استروئیدهای آنابولیک و یا اریتروپوئیتین
- زندگی در ارتفاعات بالا
- سیگار کشیدن
سطح بالای هموگلوبین چگونه درمان می شود؟
درمان تعداد بالای هموگلوبین بسته به علت زمینه ای متفاوت است. در برخی موارد پزشک ممکن است فلبوتومی را توصیه کند. در این روش یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی سوزنی را در یکی از رگ های بیمار وارد و گلبول های قرمز اضافی را با خون گیری خارج می کند. ممکن است لازم باشد چندین فلبوتومی انجام شود تا سطح هموگلوبین در محدوده نرمال قرار گیرد.
چگونه از افزایش هموگلوبین جلوگیری کنیم؟
هرچند پیشگیری از ابتلای به هموگلوبین بالا امری قطعی نیست، اما می توان خطر چنین مشکلی را با تغییر سبک زندگی تا اندازه زیادی کاهش داد:
- از مصرف داروهای افزایش دهنده عملکرد فیزیکی خودداری کنید
- از یک رژیم غذایی مغذی همراه با میوه و سبزیجات فراوان استفاده کنید
- با نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات دیگر هیدراته بمانید
- مصرف سیگار را ترک کنید
روش های طبیعی موثر در جهت کاهش هموگلوبین بالا
- محدود سازی مصرف منابع غذایی با آهن بالا
در چنین شرایطی توصیه می شود که از مصرف غذاهای منبع آهن همانند گوشت قرمز و حبوبات خودداری شود. در این میان مرغ، ماهی، لوبیا و مغز‌ها سرشار از پروتئین هستند و جایگزین مناسبی برای گوشت قرمز به شمار می روند.
- عدم استفاده از مکمل های دارویی حاوی آهن
در وضعیتی که سطح هموگلوبین بیمار بالا است، استفاده از مکمل های دارویی حاوی آهن منجر به تولید گلبول های قرمز بیشتری می شود و درست مانند آن است که بدن را به طور غیر مستقیم وادار به تولید تعداد بالاتری هموگلوبین کرده باشیم.
- اجتناب از مصرف غذاهای فست فودی
- استفاده از روغن های طبیعی و سالم همچون روغن کنجد و زیتون
- فعالیت فیزیکی منظم که به گردش بهتر خون کمک می کند
- مصرف آویشن، دارچین و سیر که به گردش خون و رقیق سازی آن یاری می رسانند
- منبع : عصر ایران