مقالات فناوری / کلاهبرداری از طریق پیام رسان واتس آپ بسیار آسان است به قدری آسان که نوجوانان و حتی افرادی که سواد رسانه ای چندانی ندارند نیز می توانند به راحتی وارد این فضا شوند. علیرضا ۲۵ ساله یکی از قربانیان واتس آپ است که چندی پیش فقط با این تماس صوتی به دامن شیادان مجازی افتاد و حساب بانکی اش خالی شد.
کلاهبرداری به بهانه برنده شدن در قرعه کشی همراه اول
این جوان که ادعا دارد با فضای مجازی آشنا است و هرگز فکرش را نمی کرد در این دام بیفتد می گوید: یک فرد ناشناس از طریق تماس صوتی واتساپی به من گفت که در قرعه کشی همراه اول مشترکان خوش حساب، برنده جایزه ای شده ام. بعد از اینکه اعتمادم را جلب کرد، شماره کارتم را به بهانه ارسال شناسه واریز، کد پیامک شده یا همان رمز دوم کارت بانکی از من گرفت و بعد از یک ساعت پیامک های دریافت از حسابم اراسل می شد تا اینکه کل موجودی حساب ام برداشت شد به پلیس فتا مراجعه کردم، در نهایت این فرد در یکی از استان های کشور دستگیر شد. گویا این فرد با برقراری ارتباط واتساپی با شهروندان در تمام استان ها با عنوان اینکه شما در در قرعه کشی همراه اول برنده شده اید، اقدام به کلاهبردای و دریافت اطلاعات کارت بانکی افراد می کرد.
این پرونده نمونه ای واقعی از حجم پرونده های کلاهبرداری است که در پلیس فتا تشکیل شده است و عموما شیادان فضای مجازی با جعل نام یا لوگوی سازمان‌های مختلف و همچنین با ایجاد حساب کاربری جعلی در شبکه‌های اجتماعی اقدام به فریب شهروندان کرده و متاسفانه افراد ساده لوح در این دام گرفتار می شوند.
این بار با ترفند کمک هزینه سفر به عتبات عالیات
پلیس فتای البرز چندی پیش باندی را شناسایی و اعضای آن را دستگیر کرد که کارشان کلاهبرداری از مردم ان هم در پیام رسان واتس آپ با عنوان کمک هزینه سفر به عتبات عالیات بود این باند با سوء| استفاده از احساسات مذهبی و معنوی مردم، آن ها را فریب داده و بیش از ۱۰ میلیارد ریال از حساب هموطنانمان سرقت کرده اند.
همچنین اعضای این باند که سازمان دهی شده بودند با هموطنان از طریق پیام رسان واتس آپ به صورت تصادفی تماس گرفته و برای فریب و جلب اعتماد مردم آرم صدا و سیما را در پروفایل واتس آپ خود قرار داده بوند، آن ها پس از دریافت رمز ورود به اینترنت بانک اشخاص اقدام به خالی کردن حساب آن ها می کردند و وجوه سرقتی را در کارت های بانکی اجاره ای انتقال می دادند که این کارت ها نیز دردسرهایی را برای صاحبان این کارت ها فراهم می کند که سود حاصله از اجاره ان ها به مراتب کمتر از عواقبی است که برای آن ها به همراه دارد. این شیادان بلافاصله بعد از دریافت این مبالغ آن را تبدیل به طلا وسکه کرده و این مال نامشروع را به راحتی به جیب می زدند. به همین دلیل است که بارها و بارها گفته شده که به هیچ درخواست تلفنی ان هم از سوی افراد ناشناس برای انجام هر گونه عملیات بانکی پاسخ ندهید.
برنده جایزه شبکه استانی صدا و سیما شده اید
همان طور که گفته شد کلاهبرداری از طریق پیام رسان واتس آپ به راحتی انجام می شود و این کلاهبرداری با ترفندهای عجیب و قریب به وقع می پیوندد یکی از این ترفندهای بسیار متداول در این پیام رسان، عنوان برنده شدن در شبکه های استانی صدا و سیما است که اگر پروفایل حساب کاربری ایجاد شده در این شبکه را به آرم صدا و سیما آراسته کنی نور علا نور می شود و طعمه های خود را به دام می اندازند که عموما این طعمه ها افراد ساده لوح و گذاه طماع است.
علیرضا ۵۰ ساله یکی از طعمه های این ترفند از کلاهبرداری است که از این طریق ۴۵۰ میلیون ریال از حساب بانکی اش خالی شد. می گوید: یک روز یک فرد ناشناس از طریق تماس صوتی با واتس آپ اعلام کرد که در یکی از شبکه های استانی صدا و سیما برنده شده ام، آرم پروفایل این فرد برای صدا و سیما بود به همین دلیل اعتماد کردم، شماره کارتم برای برای ارسال شناسه واریز به او دادم، کد پیامک شده را دریافت کرد و بلافاصله کل موجودی حسابم خالی شد، هر چه به او زنگ زدم و پیام دادم، جوابگو نبود، باورم نمی شد که به این راحتی فریب خوردم، از خودم تعجب می کردم که چطور ساده لوحانه رفتار کردم و شاید طمع کردم، نمی دانم، به پلیس فتا شکایت کردم و هنوز پیگیر پرونده ام هستم.
چگونه فریب نخوریم؟
سرهنگ رامین پاشایی معاون اجتماعی پلیس فتا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا زندگی به راهکارهایی اشاره می کند تا فریب این دست از شیادان را نخورده و در صورت مواجهه با چنین افرادی، چگونه رفتار کنیم.
وی می گوید: با توجه به استقبال عمومی مردم از پیام رسان واتس آپ، بسیاری از مجرمان سایبری به این سمت سوق یافته اند و با ترفندهای مختلفی اقدام به کلاهبردای می کنند. ایجاد یک حساب کاربری در واتس آپ بسیار ساده است، می شود با شماره ای که روشن و راه انداخته شده یا از طریق شماره های سایر افراف یک حساب کاربری درست کرد، به همین دلیل شماره تلفن افرادی که دانش سابیری کمی دارند مورد سوئ استفاده قرار می گیرد تا شیاد از خود ردی برجای نگذارد به همین دلیل این افراد گاه توسط دوستان و آشنایان خود مورد سوء استفاده قرار گرفته و به نام آن ها حساب کاربری در واتس آپ درست کرده و از این طریق اقدام به کلاهبرداری می کنند چرا که این پیام رسان کافی است فقط یک دقیقه روشن باشد حتی اگر از دستگاه خارج شوید با حساب کاربری ایجاد شده می توان همچنان کار کرد و دیگر نیازی به سیم کارت نیست و این یکی از نکات ضعف این پیام رسان است در حالی که در بسیاری از پیام رسان های بومی کشورها تا زمانی که سیم کارت فعال است، پیام رسان بومی هم کار می کند، قابلیتی که در واتس آپ وجود ندارد.
ایجاد حساب کاربری واتس آپ با شماره ثابت
سرهنگ پاشایی به نسخه واتس آپ دیگری اشاره می کند که به راحتی می تواند افراد را فریب داده و ساده لوحان را گرفتار کند. ” نسخه واتس آپ دیگری آمده که از طریق شماره ثابت اعم از شماره ثابت منزل و حتی محل کار می توان حساب کاربری ایجاد کند. مجرمان از طریق این نسخه، شماره ثابت را در واتس آپ وارد کرده و بعد کد ورود را از طریق تماسی که با شماره ثابت گرفته می شود، دریافت می کند. کلاهبردارانی که از این طریق اقدام به کلاهبرداری می کنند با شماره ثبت تماس گرفته و خود را کارشناس مخابرات معرفی کرده و مثلا می گوید برای اصلاح خطوط یا کابل برگردان تماس گرفته و از شما می خواهد کد فعال سازی که برای شما ارسال شده را برایش بخوانید او کد را دریافت کرده و حساب کاربری در واتس آپ به نام شماره ثابت شما ایجاد می کند تا بدون اینکه از خودش ردی برجای بگذارد اقدام به کلاهبرداری کند.
اگر حساب کاربری ایجاد شد، چه کنیم؟
پاشایی می گوید: اگر احتمالا متوجه شدید که از شماره حساب ثابت یا همراه شما سوء استفاده شده بلافاصله وارد واتس آپ شوید، یک حساب کاربری جدید ایجاد کنید از این طریق حساب کاربری ایجاد شده توسط فردی که اقدام به این کار کرده، مسدود می شود. مجرمان سایبری خواسته یا ناخواسته در پیام رسان واتس آپ خود را گم می کنند و و ردی از خود بر جای نمی گذارند. خیلی از پرونده های قضائی کشف شده نشان می دهد که کلاهبردار صاحب اصلی حساب کاربری ایجاد شده نبوده که پلیس با ترفندهای فنی خودش، کلاهبردار را به دام می اندازد.
اخطار و یک هشدار
معاون اجتماعی پلیس فتا در توصیه به مردم می گوید: عموما شیادان فضای مجاززی در واتس آپ آن هم در قمست پروفایل، آرم صدا و سیما، شرکت و سازمان های دولتی و خدماتی را درج می کنند تا از طریق اعتماد سازی کرده و به سهولت به مقصود خود برسند، شیادان شما را به درگاه جعلی یا لینک آلوده هدایت می کنند حتی در پرونده هایی دیده شده که کلاهبردار آرم پلیس فتا را قرار داده است براین اساس نکته این است که هموطنان به هیچ عنوان لینک های ارسالی را نصب نکنند و بدانند که هر فردی که از طریق پیام رسان واتس آپ، لینکی فرستاد و شما را ترغیب یا تهدید به نصب کرد، بدانید که صد در صد در معرض کلاهبرداری هستید چرا که هیچ سازمان و نهاد دولتی از طریق واتس اپ برای ارتباط با کاربران ورود نمی کند و این یک پروتکلی است که به همه دستگاه ها ابلاغ شده است.
هیچ کاربری نباید تایید دو مرحله ای غیرفعال داشته باشد باید این قسمت در گوشی تلفن همراه فعال شود تا حساب کاربری افراد هک نشود چون همانطورکه گفته شد، احتمال دارد گوشی تلفن همراه توسط آشنایان، دوستان و همکاران مورد سوء استفاده قرار گیرد، هموطنان به هیچ عنوان گوشی خود را دست کسی قرار ندهند اگر هم دادند تایید کد دو مرحله واتس آپ را فعال کنند. به تنظیمات امنیتی واتس آپ بروید در آن جا از شما پرسیده می شود که می خواهید چه کسانی با شما تماس بگیرند و آیا امکان دسترسی همگان را به گوشی خود می دهید، تا جایی که می توانید این قسمت را محدود کنید ما توصیه می کنیم تا جایی که ممکن است به هیچ کسی در این قسمت از نتظیمات گوشی خود حق دسترسی ندهید چرا که دیدده شده افراد توسط دوستان و نزدیکان خود به گروه هایی هدایت شده اند که کودکان آن ها در معرض محتوای مستهجن و حتی کلاهبرداری قرار گرفته اند.