مقالات آموزشی / مهلت ۸۰۶ هزار معلم برای بارگذاری مدارک در سامانه رتبه‌بندی معلمان در حالی روز‌جمعه به پایان می‌رسد که عده‌ای برای به دست آوردن امتیازات بیشتر و رتبه‌های بالاتر به هر مستمسکی چنگ می‌زنند.
این تکاپوها زیرپوستی اما یک تکاپوی واقعی است؛ نوعی تقلاست برای به دست آوردن هر نوع مدرک و سند که قابل بارگذاری باشد و امتیازات را بالا و بالاتر ببرد. عده‌ای هم در این میان که بساط‌شان را در فضای مجازی پهن کردهاند، این دلواپسی‌ها را درک کرده و به معلمانی که مدرک کافی برای امتیازگیری ندارند، مدارک ساختگی می‌فروشند.در بساط این فروشندگان انواع گواهینامه، تالیف و پژوهش یافت می‌شود که با قیمت‌های مفت در کانال‌های تلگرامی و واتس‌اپی و صفحات اینستاگرامی به حراج گذاشته شده و جالب‌تر این که یک‌ساعته نیز آماده می‌شوند. البته شرطش، اول پرداخت پول به حساب فروشنده ناشناس سپس دریافت فایل‌هاست؛ به همین آسانی.
اگر این فروشنده‌ها کلاهبردار نباشند و معلمان متقاضی خرید مدرک و گواهینامه شانس بیاورند و در تور شیادی آنها نیفتند، داستان تلخ و پر آب چشم رتبه‌بندی معلمان تازه آغاز می‌شود؛ قانونی که باعث شده عده‌ای از فرهنگیان که گردونه نظام تعلیم و تربیت را می‌گردانند، مرتکب تقلب و فریبکاری شوند آن هم به واسطه قانونی که نیت اصلی‌اش، ارتقای جایگاه معلم و صلاحیت‌های معلمی بوده‌است.
قیمت‌های ناچیز برای کارهای بزرگ
طبق آیین‌نامه اجرایی نظام رتبه‌بندی معلمان پنج حوزه امتیازآور برای فرهنگیان تعریف شده که شامل مدرک تحصیلی، سنوات خدمت، گواهینامه‌ها، تالیفات و پژوهش‌هاست. از آنجا که تهیه مدارک تحصیلی جعلی و ساختن سنوات خدمتی صوری دشوارتر است، فروشندگان فضای مجازی ترجیح داده‌اند وارد سه حوزه دیگر شوند و چوب حراج‌شان را به گواهینامه‌ها، تالیفات و پژوهش‌ها بزنند.
البته آنهایی که جسورترند برخی مدارک از جمله ICDL را (که گواهینامه مهارت‌های هفتگانه کار با رایانه است) با این ادعا که گواهینامه معتبر سازمان فنی و حرفه‌ای کشور است در صفحات و کانال‌های خود می‌فروشند اما بقیه فروشنده‌ها سراغ کارهای کم دردسرتر رفته‌اند.
در یکی از کانال‌های تلگرامی، « اقدام پژوهی، درس پژوهی و روایت پژوهشی» را که همه‌شان برای معلمان امتیاز آور هستند به ازای هر فایل وُردی ۳۰هزار تومان می‌فروشند و برای تهیه« درسنامه و محتوا» که آن هم امتیاز دارد ۱۰هزارتومان دریافت می‌کنند. در کانالی دیگر نیز «تجارب برتر تربیتی» را که هر معلم باید مو سپید کند تا به یک دانه‌اش دست پیدا کند، ۱۵هزار تومان می‌گیرند و تجربه برتر را می‌فروشند! اگر کسی همه اینها را یکجا بخواهد نیز فرصت مهیاست و بستگی به انصاف فروشنده دارد. اگر ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان واریز شود، پکیج را مثل یک راحت‌الحلقوم دریافت می‌کند.
طبق قانون نظام رتبه‌بندی، معلم‌ها در پنج گروه آموزشیار، مربی، استادیار، دانشیار و استاد طبقه‌بندی می‌شوند که کف امتیاز برای ورود به این رتبه‌بندی ۴۷۰ است که با شایستگی‌های عمومی، تخصصی و حرفه‌ای حاصل می‌شود. کسی که به رتبه استاد معلمی می‌رسد نیز باید دست‌کم ۹۰۰امتیاز کسب کند و در این سه حوزه سرآمد باشد اما آنهایی که در فضای مجازی، قانون را به مسخره گرفته‌اند این رتبه‌ها را که با سال‌ها تلاش و تعهد به دست می‌آید، با قیمت‌های نازل پیش‌فروش می‌کنند.
در یکی از کانال‌های واتس‌اپی رتبه ۵ یعنی استاد معلمی (و بارگذاری مدارکی که منجر به کسب این رتبه شود) را یک میلیون تومان و رتبه ۴ را که دانشیار معلمی است ۸۰۰ هزار تومان می‌فروشند در حالی که متقاضی رتبه ۳ که استادیار معلمی است، اگر ۶۰۰ هزار تومان بپردازد ماجرا ختم می‌شود.
این رشته سر دراز دارد
این فروشندگان که در گمنامی کامل به سر می‌برند، همان‌هایی هستند که پیش از این مدرک روخوانی و روانخوانی قرآن و گواهینامه کامپیوتر و انواع و اقسام گواهینامه شرکت در دوره‌های ضمن خدمت درون سازمان و برون سازمانی را نیز با قیمت‌های ناچیز می‌فروختند و اکنون که روزهای پراسترس معلمان برای جمع و جورکردن مدارک و بارگذاری آنها در سامانه است فقط رنگ عوض کرده و این بار «تجارب برتر آموزشی، پیشنهادهای آموزشی، پژوهش‌های مرتبط با اقدام‌پژوهی و روایت‌پژوهی و تولید محتواهای الکترونیکی» را عرضه می‌کنند.
محمدصادق عبداللهی، کارشناس حوزه تعلیم‌وتربیت در مرکز پژوهش‌های مجلس نیز که این کانال‌ها و صفحات را رصد کرده و خودش را بارها به‌عنوان مشتری این رزومه‌های جعلی جا زده و قیمت درآورده‌است، در گفت‌وگو با ما حتی از ردگیری کافی‌نت‌هایی در جنوب‌کشور می‌گوید که کار را برای متقاضیان راحت کردهاند به‌طوری‌که هیچ فایلی بین خریدار و فروشنده رد و بدل نمی‌شود بلکه فروشنده خودش مستقیما مدارک را در پوشه معلم مورد نظر در سامانه بارگذاری می‌کند. او با این‌که از این وضع متاسف است اما می‌گوید موضوع جدیدی نیست و پیش از این در آزمون‌های ضمن‌خدمت هم عده‌ای پول می‌گرفتند و به‌جای معلمان آزمون می‌دادند: «حتی در یک مورد که مربوط به شهر «ق» بود چند معلم را شناسایی کردیم که پول روی هم می‌گذاشتند و به شخصی در «س» می‌دادند تا به‌جای همه‌شان امتحان بدهد».
نرگس ملک‌زاده، کارشناس مسائل آموزش‌وپرورش نیز که مدیر مدرسه هم هست در گفت‌وگو با ما بروز این اتفاقات را تایید می‌کند و توضیح می‌دهد: «رزومه‌سازی از قبل هم وجود داشته به‌طوری‌که عده‌ای از معلمان پول می‌دادند تا اسم‌شان به‌عنوان مولف در کتاب‌های کمک‌آموزشی یا در مقاله‌ها درج شود یا پول می‌دادند و مدرک شرکت در دوره‌های آموزش ضمن‌خدمت را دریافت می‌کردند. اکنون نیز که معلمان به‌واسطه نظام رتبه‌بندی به هر نوع مدرک و سندی نیاز پیدا کردهاند بیشتر به این سمت رفته‌اند چون تصورش را هم نمی‌کردند که روزی نامه شرکت در یک جلسه می‌تواند برای آنها امتیازآور و تعیین‌کننده باشد.»
آموزش‌وپرورش رسما ورود کند
البته فارغ از نقد‌هایی که به نحوه اجرای قانون رتبه‌بندی معلمان وارد می‌شود برخورد قاطع با تخلفاتی که به رزومه‌سازی می‌انجامد، مطالبه‌ای جدی است چراکه موجب وهن قانون می‌شود. البته چند روز قبل یوسف‌نوری، وزیر آموزش‌وپرورش به آگهی‌هایی که چاپ یک‌روزه مقاله و کتاب برای رتبه‌بندی معلمان را وعده می‌دهند واکنشی کوتاه نشان داد و گفت: «اگر کسی مدرک جعلی ارائه کند از رتبه‌بندی محروم می‌شود» و ادامه داد: «البته همکاران فرهنگی ما مراقب هستند و از این کار‌ها نمی‌کنند»، ولی آنچه که این روزها در حال رخ‌دادن است موضوع را جدی‌تر از این حرف‌ها می‌کند چراکه ورود قاطعانه وزارتخانه به این چالش و تیزبینی هرچه بیشتر هیات‌های ممیزی در سراسر کشور در آشفته‌بازار فعلی نیازی مبرم است.
جام جم / مریم خباز