سوگواره «فاطمیه» در فراز و فرود تاریخ

پایگاه خبری و تحلیلی رشد ( roshdnews.ir) عزاداری برای حضرت فاطمه(س) همچون آرامگاه بی نام و نشانش؛ سرشار از رازهای شگفت و دستخوش فراز و فرود تاریخ است؛ آنچنان که گاه گریستن بر او برای شیعیان خوفناک و گاه به وسعت دل های شوریده فراخ و هُویدا بوده است.

به گزارش ایرنا بر اساس آنچه شیخ مهدی آقابابایی در کتاب خود با عنوان «عزای فاطمی در گذر زمان» آورده است؛ آیه«بِای ذَنب قُتِلت» را می توان روضه خوانی خداوند با واژه های حزین و جانگداز برای واقعه هجوم به خانه وحی، شکستن پهلوی دُخت پیامبر و کُشتن “محسن بن علی” فرزندی که در شکم دارد دانست.

در این کتاب همچنین به برپایی عزاخانه فاطمی از همان ابتدای شهادت از سوی امیرالمومنین علی(ع) و پس از او از سوی امامان دیگر اشاره می شود، اگرچه جریان نفاق در هر عصری به بهانه های واهی در صدد کمرنگ کردن عزاداری برای حضرت فاطمه(س) بوده است.

سوگواره «فاطمیه» در فراز و فرود تاریخفصل نخست این کتاب شامل اسناد عزاداری معصومین(ع) برای حضرت فاطمه(س) و نقل روایت ها درباره چگونگی به شهادت رسیدن این بانوست. در انتهای این فصل مطلبی با عنوان گریه شدید امام زمان(عج) هنگام به یاد آوردن مصائب مادرش زهرا نقل شده است. نکته مهم دیگر در این فصل اشاره به این دارد که در روز قیامت نخستین جنایتی که در دادگاه عدل الهی رسیدگی می شود موضوع کشته شدن محسن؛ فرزند فاطمه زهرا(س) پیش از به دنیا آمدنش است.

فصل دوم کتاب؛ عزاداری فاطمی در دوره های مختلف را روایت می کند. بر اساس مستندات تاریخی نوحه خوانی برای حضرت فاطمه(س) از قرن سوم هجری بطور آشکارا رونق گرفت در حالی که پیش از این مقارن با حکومت عباسیان بطور مخفیانه انجام میشد.

در قرن چهارم بدنبال تبلیغ و ترویج علمای آن دوران، پاسداشت مقام حضرت فاطمه(س) از تقدس خاصی برخوردار می شود تا اینکه در دوره صفویه و سپس قاجار عزاداری فاطمی علنی می شود و رونق می گیرد.

فصل سوم این کتاب؛ شرحی است بر موقوفات فاطمی و معرفی نیک اندیشانی که اموال خود را برای عزاداری ها وقف کرده اند. در فصل چهارم نویسنده به تاثیر شخصیت های علمی و سیاسی قرن سیزدهم برای امتداد عزای فاطمی و حفظ جایگاه آن می پردازد.

بر اساس گزارش روزنامه هایی که نویسنده در فصل پنجم به آنها استناد کرده است؛ بطور معمول در سالروز عزاداری حضرت فاطمه زهرا(س) پیش از پیروزی انقلاب همه دوایر دولتی و ملی تعطیل اعلام می شده است. حتی در مرداد ماه سال ۱۳۴۶ مراسم آتش بازی و چراغانی در اصفهان بخاطر ایام فاطمیه لغو می شود. در سال ۱۳۵۴ نماینده تهران در مجلس در سخنرانی خود از فاطمیه به عنوان “عزای بزرگ جهان اسلام” یاد می کند.

تعطیلی رسمی تا سال ۱۳۰۹ برقرار بوده است تا اینکه با مداخله رضاخان تا سال ۱۳۷۸ دیگر این مناسبت تعطیل رسمی ندارد. پس از آن در تابستان ۱۳۷۸ با تصویب مجلس روز سوم جمادی الثانی به عنوان شهادت حضرت فاطمه(س) تعطیل رسمی اعلام شد.

فصل ششم کتاب، برپایی عزاداری در مراکز مهم از جمله آستان قدس رضوی و خانه علمای بزرگ اسلام را روایت می کند.

در فصل هفتم مجموعه ای از جریان آفرینی های علمای اسلام برای پاسداشت دهه فاطمیه روایت می شود که نقطه آغاز آن از اصفهان بوده است.

در این زمان؛ عزاداری برای حضرت فاطمه(س) به اندازه ایام عاشورا در سطح گسترده مورد توجه قرار می گیرد.

تالیف و تحقیق؛ شعرسُرایی، حرکت هیات های مذهبی، راه اندازی خیریه ها و مراکز درمانی با نام آن حضرت؛ اعزام مبلغ به روستاها و برنامه های فرهنگی در سطح مدارس و دانشگاه ها آغاز می شود.

در این زمان مراسم عزاداری در مجمع جهانی اسلامی لندن که از ابتکارات مرحوم آیت الله صافی گلپایگانی بود برگزار شد. همچنین بطور تقریبی همه مراجع تقلید و علمای شیعه در گسترش و نهادینه شدن عزای فاطمی نقش آفرینی کردند تا آنجا که حرمت این مراسم در روزهای مقارن با نوروز نیز حفظ می شود که در فصل هشتم به آن اشاره شده است.

نویسنده در فصل نهم با عنوان “فاطمیه در سال های کرونایی”، چگونگی استمرار عزاداری ها منطبق بر شرایط سخت آن زمان را روایت می کند. دوران محدود کننده ای که عزاداران با هم افزایی در رعایت نکات بهداشتی چراغ این راه را همچنان پُرفروغ نگاه داشتند، اگر چه دشمن به دنبال موج سواری بر محدودیت های آن زمان همه تلاش خود را بکار گرفت تا بین مردم و ارزش های دین فاصله ایجاد کند.

روزهایی که راهزنانِ اعتقادات جسورتر شده بودند؛ در سال ۱۴۱۱ هجری قمری با هوشیاری آیت الله میر سید حجت موحد ابطحی استاد حوزه علمیه از طریق سخنرانی و حضور مبلغان دینی در شهرها و روستاها بار دیگر نهضت عظیم فاطمیه از اصفهان آغاز شد.

در سال ۱۴۲۰ هجری قمری وقتی دوباره شهادت آن حضرت تعطیل رسمی اعلام می شود؛ با اهتمام ویژه آیت الله وحید خراسانی مراجع از خانه های خود با پای برهنه به طرف حرم حضرت معصومه(س) حرکت کردند.

پس از آن به تدریج عزاداری فاطمی در کشورهای آسیایی، اروپایی، آفریقایی، کانادا، آمریکا و استرالیا اشاعه یافت. در فصل آخر کتاب اسنادی مرور می شود که نشان می دهد فاطمیه در مسیحیت نیز رسوخ کرده است.

اکنون؛ صحنه های دلدادگی و شوریده حالی در روزهایی که نشان از فاطمیه دارد در گوشه و کنار شهر یکی پس از دیگری خلق می شود تا گواهی باشد بر معجزات این درگاه مادرانه؛ تا آنجا که به دشواری می توان دانست وقتی سردر ایستگاه صلواتی نوشته اند: “چادرت را بتکان؛ روزی ما را بفرست” چه مکتب پر رمز و رازی در فاطمیه نهفته است.

سوگواره «فاطمیه» در فراز و فرود تاریخکتاب «عزای فاطمی در گذر زمان» نوشته حجت الاسلام مهدی آقابابایی از مبلغان دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، در ۱۰ فصل و ۱۶۰ صفحه رقعی گوشه ای از این ارادت را به استناد ۱۵۰ منبع شیعه و سنی به تصویر کشیده است.

این اثر بتازگی از انتشارات “نورالحیاه” راهی بازار کتاب شده است.علاقه‌مندان می‌توانند برای دانلود رایگان کتاب به پایگاه اینترنتی لوح دانا مراجعه کنند.