اخبار بهداشت و سلامت / عباس کبریائی‌زاده در شرق نوشت : اول شهریور زادروز ابن‌سینای بزرگ و روز پزشک و پنجم شهریور زادروز زکریای رازی روز داروساز نام گرفته است. در سال ۱۴۰۲ در شرایطی این دو روز را گرامی می‌داریم که پس از سه سال، پاندمی کرونا فروکش کرده و آرامش نسبی به جامعه بازگشته است. عزیزان زیادی از جامعه پزشکی، پرستاری و داروسازی در این پاندمی هراسناک جان خود را از دست دادند که یاد و خاطره این عزیزان را گرامی می‌داریم. جامعه قدرشناس ایران، قدردان این زحمات و تلاش‌های خالصانه بوده و خواهد بود.
بحق ایران را در مقایسه با بسیاری از کشورهای مشابه از نظر اقتصادی و فناوری باید کشوری موفق در کنترل و مدیریت کرونا دانست. اگرچه سیاست‌گذاری و برنامه‌های دولت در نحوه برخورد با پیش‌آگهی‌های این پاندمی، به‌کارگیری منابع موجود در کشور در تمام زمینه‌ها (اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و علمی و فناوری) در حد مطلوب و شایسته‌ای نبود و نقدهای آموزنده‌ای بر عملکرد قرارگاه‌ها، ستادها و چندین عنوان این‌گونه که توسط دولت‌های وقت شکل گرفت، وارد است اما در مجموع می‌توان گفت احساس مسئولیت جمعی به‌خصوص در جامعه پزشکی و دارویی کشور تجربه‌ای موفق و حاوی درس‌های آموزنده از خود به جای گذاشت.
انتظار می‌رود این تجربه‌نگاری با روش‌شناسی علمی مورد ثبت و ضبط قرار گرفته و به نحو شایسته‌ای در اختیار مدیران و سیاست‌گذاران کشور قرار داده شود تا در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های آتی مورد استفاده قرار گیرد.
آنچه مسلم است اگرچه پاندمی کرونا فروکش کرده است، اما باید توجه داشت که عوارض این بیماری که به صورت حاد بروز کرد به شکلی مزمن و ماندگار سلامت فردی و جمعی آحاد جامعه را با خطر مواجه کرده و خواهد کرد.
پس‌لرزه‌های کرونا را باید از جنبه‌های مختلف علوم اعصاب، اختلالات ایمنی، اختلالات مترتب بر سیستم‌های متابولیک بدن، هموستاز و… همچنان مورد ملاحظه و تحقیق قرار داد.
امید می‌رود سرفصل‌های تحقیقاتی این پاندمی قرن علاوه بر آنکه مورد توجه جامعه محققان علوم پزشکی و دارویی است، سایر حوزه‌ها نظیر جامعه‌شناسان، محققان علوم روان‌شناسی و دیگر حوزه‌های علوم انسانی نیز آن را مورد تحقیق و مداقه قرار دهند، در این صورت است که می‌توانیم از رخدادهای پشت سر گذاشته‌شده تحلیل و تفسیر منطقی کسب کنیم و آنها را برای آینده بهتر مورد بهره‌برداری قرار دهیم.
- استاد و رئیس مرکز تحقیقات و اقتصاد
و مدیریت داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران