مقالات فرهنگی / در طول تاریخ، بشر معبدهای متعددی را بنا کرده که اکنون ویرانه‌ای از برخی از آن‌ها باقی مانده، درحالی‌که به مشهورترین جاذبه‌های گردشگری جهان تبدیل شده‌اند.
به گزارش ایسنا به نقل از لایوساینس، مردم جهان باستان در سراسر کره زمین معبدهای گوناگونی را بنا کرده‌اند. برخی از این بناها با گذشت زمان ویران شده، تعدادی از آن‌ها همچنان باقی مانده و شمار اندکی همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در ادامه با برخی از قابل‌توجه‌ترین نمونه‌های معبدهای باستانی نقاط مختلف جهان آشنا می‌شوید:
«پانتئون»
«پانتئون» که حدود ۲۰۰۰ سال پیش ساخته شد در رم واقع شده است و گنبد بزرگی دارد که ارتفاع آن به ۴۳ متر می‌رسد. این معبد برای ستایش چندین ایزد رومی ساخته شد. معبد پانتئون در قرن هفدهم میلادی به یک کلیسای مسیحی تبدیل شد. بنای این معبد امروزه همچنان پابرجاست و به عنوان کلیسای کاتولیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بنا یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌هایی است که برای اهداف مذهبی مورد استفاده قرار گرفته است.
«گوبَکلی تپه»
«گوبَکْلی تپه» در جنوب شرقی ترکیه واقع شده است و با توجه به این‌که قدمت آن به ۱۱ هزار و ۵۰۰ سال قبل بازمی‌گردد، این بنا را می‌توان یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های جهان به حساب آورد. ممکن است برای ساخت این معبد از طراحی دقیق هندسی استفاده شده باشد. ارتفاع ستون‌های سنگی T شکل این بنا به ۵.۵ متر می‌رسد و طراحی‌هایی روی آن‌ها نقش بسته است که حیواناتی همچون مار، روباه و آهو را به تصویر می‌کشد. در این مکان حتی حکاکی‌های شبیه به انسان و چیزی شبیه ستاره دنباله‌دار نیز وجود دارد.
قدمت این مکان به مدت‌ها قبل‌تر از ابداع نوشتار بازمی‌گردد، بنابراین نمی‌توان به دقت تعیین کرد که چه فعالیت‌هایی در این مکان صورت گرفته است. برخی از محققان معتقدند که نوعی مراسم در این مکان برگزار می‌شد و تحقیقاتی که روی سنگ این مکان صورت گرفته نشان می‌دهد که مردم از نقاط مختلف این منطقه به این مکان سفر می‌کردند.
«کَرْنَک»
«کَرْنَک» که حدود ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال پیش ساخته شده است مجموعه عظیمی از معبدهای مصر باستان است که در شرق رود نیل و در تبس باستانی (اقصر کنونی) واقع شده است. این معبد برای «آمون رع» ایزد مرتبط با تبس ساخته شده بود. این ایزد به ویژه در دوران «پادشاهی نوین» (۱۵۵۰ پیش از میلاد تا ۱۰۷۰ پیش از میلاد) در بین مصریان باستان محبوبیت داشت و بخش اعظمی از روند ساخت و ساز نیز در همین دوران انجام شده است.
فرمانروایان مختلف مصر هر کدام در زمان به قدرت رسیدن با اضافه کردن بناهای جدید اثری از خود بر «کرنک» بر جای گذاشتند. امروزه مجموعه «کرنک» محوطه‌ای معادل بیش از یک کیلومتر مربع را دربرگرفته است.
«حرم شریف»
«حرم شریف» یا «کوه معبد» واقع در «اورشلیم» یا «بیت‌المقدس» مکانی است که به عنوان مکان مقدس مسلمانان، یهودیان و مسیحیان شناخته می‌شود. بنابر اعتقاد یهودیان، «معبد نخست» که محل نگهداری «تابوت عهد» بود، زمانی ویران شد که بابِلی‌ها در سال ۵۸۶ پیش از میلاد اورشلیم را غارت کردند و شاه «هرود» معبد دیگری را در همان مکان بنا کرد، با این حال این معبد نیز توسط رومی‌ها در سال ۷۰ میلادی ویران شد. «دیوار ندبه» که یک دیوار باستانی در اطراف «حرم شریف» (کوه معبد) است، یکی از معدود بخش‌های به‌جامانده از معبد دوم است که به امروز به جای مانده است.
این مکان که نام عربی آن «حرم شریف» است، سومین مکان مقدس در اسلام محسوب می‌شود و مسجد الاقصی در آن واقع شده است.
«انگکور وات»
«انگکور وات» (به معنای شهر معبد) که در شهر «انگکور» کشور کامبوج واقع شده است در حوالی ۱۱۱۳ میلادی تا ۱۱۵۰ میلادی ساخته شد. این بنا به عنوان یک معبد هندو برای «ویشنو»، ایزد حفاظت‌گر ساخته شد. در قرن چهاردهم میلادی به یک معبد بودایی تبدیل شد و مجسمه‌های بودا به آن اضافه شد.
برج مرکزی ۶۵ متری آن با چهار برج کوچکتر و مجموعه‌ای از دیوارهای حائل محصور شده است.
«معبد حتشپسوت»
این معبد که با نام «دیر البحری» هم شناخته می‌شود توسط «حتشپسوت»، یکی از فرعون‌های زن مصر باستان ساخته شد.
«معبد حتشپسوت» در کرانه غربی رود نیل و در نزدیکی «اقصر» واقع شده است و علاوه‌بر این‌که به عنوان مکانی برای تکریم این فرعون مورد استفاده قرار می‌گرفت، محل پرستش ایزدان مصر باستان همچون «حاثور» و «آمون» بود.
«معبد آرتمیس»
معبد آرتمیس در «اِفِسوس» (ترکیه امروزی) واقع شده و توسط کاتبان باستانی به عنوان یکی از عجایب هفتگانه جهان نام برده شده است. «آرتمیس» در اساطیر یونانی ایزدبانوی شکار و حیوانات بود و این معبد در سال ۵۵۰ پیش از میلاد توسط «کرزوس»، پادشاه «لیدیه» برای او ساخته شده بود.
این معبد با گذشت زمان بر اثر رویدادهای مختلف متحمل خساراتی شد که از جمله آن‌ها به آتش‌سوزی ۳۵۶ پیش از میلاد و زمین‌لرزه سال ۲۶۲ میلادی می‌توان اشاره کرد. اسناد تاریخی نشان می‌دهد که این معبد در قرن پنجم میلادی متروکه یا ویران شده و بخش کوچکی از این معبد اکنون به جای مانده است.
«مجموعه معبد ماهابودی»
«مجموعه معبد ماهابودی» در «بوده گایا» شهری در شمال شرقی هند واقع شده است. بودایی‌ها معتقدند که «سیدارتا گَوتاما» بنیان‌گذار آیین بودایی هنگامی که زیر درخت انجیری در این معبد نشسته بود به وارستگی رسید.
قدمت یک معبد در این مکان به قرن سوم پیش از میلاد می‌رسد و قدمت مجموعه معبد کنونی به حدود ۱۵۰۰ سال قبل می‌رسد. معبد بزرگ این مجموعه ۵۰ متر ارتفاع دارد. در این معبد درختی به نام درخت «بودا» وجود دارد که گفته می‌شود از نسل همان درختی است که بودا زیر آن نشسته بود.
«معبد ژوپیتر»
معبد ژوپیتر مهم‌ترین معبد روم باستان بود که در تپه کاپیتولین واقع شده بود. «ژوپیتر» در اساطیر رومی خدای آسمان و از نظر برخی از رومی‌ها، خدای خدایان بود. این معبد در طول قرن ششم پیش از میلاد ساخته شد و پس از ویران شدن بر اثر فجایع مختلف، چندین بار بازسازی شد. پس از این‌که رومی‌ها در قرن چهارم و پنجم میلادی به مسیحیت روی آوردند، وضعیت این معبد نیز رو به افول رفت. در نهایت، این معبد به شدت دچار آسیب شد و بقایای بسیار کوچکی از آن امروزه باقی مانده است.
«پارتنون»
پارتنون که در آکروپولیس شهر آتن (یونان) واقع شده است برای آتنا، ایزدبانوی جنگاوری و خرد در اساطیر یونان ساخته شد. این بنا در قرن پنجم پیش از میلاد و به طول ۶۹ متر، عرض ۳۱ متر و ارتفاع ۲۰ متر ساخته شد. نقش‌برجسته‌های پارتنون شامل مجسمه‌های حکاکی‌شده‌ای هستند که صحنه‌های مرتبط با اساطیر یونانی را به تصویر می‌کشد. برای مثال مجسمه‌های بخش شرقی داستان تولد آتنا را روایت می‌کنند و بخش غربی آن داستان نبرد آتنا و «پوزئیدون» را نشان می‌دهد. برخی از این مجسمه‌ها توسط «لرد الگین» در قرن نوزدهم میلادی از این مکان خارج و به موزه بریتانیا منتقل شدند.