اهمیت آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان را می‌توان در توانمند شدن بچه‌ها برای حل مسائل و برخورد منطقی با چالش‌های زندگی در آینده دانست.
یکی از مشخصه‌های والدین آگاه، آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان است. برای آنکه یک کودک بتواند آینده درخشانی برای خود بسازد و با کمترین مشکل روبه‌رو شود لازم است با این مهارت‌ها آشنا شده و این وظیفه والدین است که به بهترین شکل ممکن این موارد را به کودکان آموزش دهند.
اینکه این مهارت‌ها شامل چه چیزهایی هستند و چگونه باید به کودکان آموزش داده شوند موضوعی است که ما در این متن قصد داریم در مورد آنها صحبت کنیم. اگر آینده کودکتان برایتان از اهمیت فوق العاده بالایی برخوردار است توصیه می‌کنیم حتما ادامه این متن را مطالعه کنید.
چرا آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان مهم است؟
قبل از آنکه شما را با زیرشاخه‌هایی که در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان مطرح می‌شود آشنا کنیم لازم است در مورد چرایی آموزش این مهارت‌ها نکاتی را بدانید. اتفاقات و مشکلاتی که تا بدین جای زندگی‌تان رخ داده و با آنها درگیر شده‌اید را در نظر آورید و به این نکته فکر کنید که آیا راهی وجود نداشت تا شما بار این مشکلات را به دوش نکشید و حداقل با آسیب‌ها و درگیری‌های کمتری رو به رو شوید؟
یکی از جواب‌هایی که می‌توان به این سوال داد آموزش مهارت‌های زندگی است. اگر در خانه یا مدرسه این مهارت‌ها به شما آموزش داده می‌شد بدون شک شما نیز مجبور نبودید درگیری های روحی زیادی را تجربه کرده و با آنها دست و پنجه نرم نمایید.
معمولا در دوران کودکی کشمکش‌های زیادی با فرزندان وجود ندارد، اما زمانی‌که آنها به سن بلوغ می‌رسند رشد روانی و شناختی ایجاد می‌شود. این رشد روانی ممکن است باعث بروز مشکلات و کشمکش‌هایی بین نوجوان و والدین شود و اینجاست که اهمیت آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان خود را نشان می‌دهد.
دختربچه و تعویض لاستیک
اگر نوجوان شما از کودکی با مهارت‌های زندگی آشنا شده باشد بعد از اینکه به دوران بحرانی زندگی خود رسید و با تعارضاتی رو به رو شد دیگر نیازی نیست نگران او باشید؛ زیرا خودش در لحظه می‌تواند تصمیمات قاطعانه و بسیار منطقی را اتخاذ کند.
این جمله را به جرات می گوییم که نوجوانانی که به این مرحله نرسیده و مهارت‌های زندگی را نیاموخته‌اند با عواقب بد آن در زندگی رو به رو خواهند شد و تنها کسی که مسئول این مشکلات است والدینی هستند که در مورد آموزش این مهارت‌ها کوتاهی کرده و دقت لازم را به خرج نداده‌اند.
نوجوانان و جوانانی که با این مهارت‌ها از کودکی آشنا نشده‌اند هم برای خود مسائل زیادی را به وجود می‌آورند و هم جامعه و اطرافیان خود را درگیر این مسائل می‌کنند و بدین ترتیب است که نمی توان از کنار این مسئله به‌راحتی گذشت. رفتارهای ضداجتماعی که به دلیل نبود آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان اتفاق می‌افتد آسیب‌های زیادی را ایجاد کرده و دود تمام این موارد به چشم جوان و نوجوان شما خواهد رفت. بنابراین اگر کودکی در منزل دارید و نگران آینده او هستید در اولین فرصت ممکن برای آموزش این مهارت‌ها به وی وقت گذاشته و سعی کنید جوان و نوجوانی را وارد جامعه کنید که می‌داند در هر لحظه باید چگونه تصمیم بگیرد.
تاثیری که آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان و در این سن داشته را به هیچ وجه دست کم نگیرید. معمولا از سن ۱۸ سالگی به بعد شخصیت فرد شکل گرفته است و نهادینه کردن برخی از امور در وی کار بسیار سخت و غیر ممکنی به نظر می‌رسد.
برای پایه‌گذاری هر رفتار درست و صحیحی دوران کودکی بهترین سن ممکن به نظر می‌رسد. اگر در دوران کودکی این فرصت را به هر علتی از دست دادید سعی کنید دوران نوجوانی را برای خود ذخیره کرده و مهارت‌هایی که لازم است یک فرد بداند را به فرزند خود آموزش دهید.
شک نداشته باشید که این بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری است که می‌توانید بر روی کودکان خود داشته باشید و از نتایج حیرت‌آور آن در آینده بهره ببرید.
آموزش مدیریت زمان به کودکان
ساعت و مدیریت زمان
یکی از مفاهیم کلیدی در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان مدیریت زمان است. شاید در دوران کودکی این مساله اهمیت زیادی نداشته باشد اما مدیریت زمان در دوران بزرگسالی می‌تواند تاثیرات شگرف و قابل ملاحظه‌ای بر روی موفقیت و کنترل زندگی فرد بگذارد.
همان طور که در بالا به آن اشاره شد کودکان باید مهارت مورد نیاز برای زندگی‌شان را از دوران کودکی یاد بگیرند پس نیاز است که مهارت مدیریت زمان نیز از همان دوران کودکی به آنها آموزش داده شود.
به فرزند خود یاد دهید که از همان دوران کودکی برای تمام مواردی که در زندگی برایش پیش می‌آید برنامه‌ریزی کرده و برای برخی کارها وقت زیادی صرف نکند. مثلا کودک شما باید بداند که نباید در طی روز ساعات زیادی را به تماشای تلویزیون بگذراند و یا از صبح تا شب با گوشی پدر و مادرش بازی کند.
به او یاد بدهید که برای تمام کارهایی که می‌خواهد در طول روز انجام دهد زمانی را در نظر گرفته و به همه آنها رسیدگی کند. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود این کودک در آینده بتواند زمانی‌که در اختیار دارد را به خوبی مدیریت کند.
اگر فرزند شما می‌تواند به خوبی بنویسد و بخواند به او یاد بدهید کارهای روزانه‌اش را یادداشت کند تا هیچ مهمی را فراموش نکرده و به تمامی آنها در زمان مناسب رسیدگی کند.
آموزش مهارت تعامل با دیگران به کودکان
باغبانی دختربچه‌ها
یکی از زیر شاخه‌هایی که در مهارت‌های زندگی به کودکان باید آموزش داده شود مهارت تعامل با دیگران است. ما انسان‌ها همیشه در حال برقراری ارتباط با دیگران هستیم و این ارتباط دائمی و همیشگی نیازمند آن است که ما مهارت آن را نیز بلد باشیم.
شما نمی‌توانید هر گونه که دوست دارید رفتار کنید و بقیه نیز مجبور باشند رفتارهای ناپسند شما را تحمل کنند. برای آنکه بتوان بهترین و زیباترین رابطه‌ها را با بقیه شکل داد لازم است که فرد مهارت تعامل با دیگران را از دوران کودکی آموزش دیده باشد.
کودکان از همان دوران کودکی با دوستان و همسالان خود در ارتباط هستند و هر چه که زمان می‌گذرد این ارتباط نیز در دایره گسترده‌ای اتفاق افتاده و کودک و یا نوجوان شما با افراد بیشتری آشنا می‌شود.
کودک شما باید بداند که چگونه می‌تواند در این رابطه و تعاملی که با دیگران دارد از حق خود دفاع کند، به حقوق خود و دیگران احترام گذارد، نظر خود را به راحتی عنوان نماید، از انجام برخی کارها سرباز زند، به‌راحتی بتواند تشخیص دهد که در این رابطه چه کاری به نفع او و چه کاری به ضرر اوست و در کل، تمام مواردی که در ارتباط دو سویه با دیگران مطرح است باید تحت آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان یاد داده شود.
در حین آموزش به این مساله نیز دقت داشته باشید که کودکان در حین بازی، بهتر می توانند موارد آموزشی را به ذهن سپرده و آن را در زندگی خویش ساری و جاری سازند.
پس به این موضوع توجه داشته باشید و سعی کنید در قالب بازی به کودکان خود آموزش دهید. معمولا در خانواده‌هایی که چند فرزند دارند برخی از مهارت‌ها به صورت خود به خودی آموزش داده می‌شود اما در خانواده‌های تک فرزندی اغلب آموزش‌ها به دوش خانواده‌هاست و والدین بیشترین نقش را در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان خود ایفا می‌کنند.
رعایت نظم و آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان
اتاق مرتب کودک
از دیگر مواردی که باید تحت عنوان آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان یاد داده شود رعایت نظم است. بچه‌های امروز مانند کودکی‌های ما و کودکی پدر و مادرهایشان نیستند و به قول معروف خرت و پرت و اسباب بازی‌های زیادی اطرافشان پراکنده است.
بنابراین لازم است که به کودک آموزش داده شود تا در خانه‌ای که در آن به دنیا آمده و در حال رشد و بزرگ شدن است نظم را رعایت کند. کودکی که از ابتدا منظم بودن را یاد بگیرد وقتی وارد جامعه، مدرسه و حتی دانشگاه شد می‌داند که باید نظم را به چه شکل در زندگی خود ایجاد کند.
رعایت نظم از سوی کودکان برای والدین و خصوصا مادر نیز بسیار سودمند است؛ زیرا کودک می‌داند بعد از آنکه با وسایل و اسباب بازی‌هایش بازی کرد باید آنها را جمع کرده و در جای خود قرار دهد. بدین شکل زحمت مادر خانواده نیز به مقدار زیادی کاهش پیدا کرده و می‌تواند وقت بیشتری را برای بودن در کنار خانواده و کودکان صرف کند.
البته در کنار آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان، والدین نیز باید صبوری خاص خود را اعمال کنند. برای مثال اگر یک کودک وسایل شخصی‌اش را در خانه می‌ریزد تا جایی که امکان دارد صبر کنید و خودتان برای جمع کردن وسایل او اقدام نکنید تا خودِ کودک برای جمع کردن تمامی آنها اقدام کند.
بیشتر بخوانید: بهترین زمان آموزش نظم و ترتیب به کودکان چه سنی است؟
آموزش مهارت مدیریت مالی به کودکان
سکه‌های جمع شده کودک
مدیریت مالی نیز از دیگر مواردی است که باید در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان گنجانده شود و از جمله مهارت‌هایی است که تاثیر بسزایی بر روی موفقیت کودک شما در آینده خواهد داشت.
از دوران کودکی به فرزندان خود اجازه دهید تا در مورد پول توجیبی خود تصمیم گیری کنند. بدین شکل هم می‌توانید اعتماد به نفس آنها را تقویت کنید و هم به آنها این امکان را بدهید تا برای زندگی مالیشان راه خود را در پیش گرفته و بهترین راه را برای خرج کردن پول خود پیدا کنند.
موضوعی که در این رابطه باید از آن اطلاع داشته باشید این است که معمولا افراد در حین اشتباهاتی که در زندگی‌شان مرتکب می‌شوند نیز می‌توانند نکات زیادی را آموزش ببینند. این فرصت را از کودکان خود دریغ نکرده و به آنها اجازه دهید تا با برخی مشکلات رو به رو شوند و برخی نکات را خودشان به تنهایی آموزش ببینند.
برای آموزش مدیریت مالی به کودکان خود می‌توانید مقداری پول را به صورت ماهانه به آنها بدهید و این جمله را متذکر شوید که تا ماه آینده هیچ گونه پولی به آنها داده نخواهد شد.
بدین شکل آنها نیز متوجه خواهند شد که باید در خرج کردن پول خود با دقت و حواس جمعی بیشتری رفتار کرده تا با کمبود پول مواجه نشوند. در ضمن به آنها یاد بدهید که برای نیازهایی که دارند برنامه ریزی کرده و پول خود را تقسیم نمایند و قسمتی از پولی که در اختیار دارند را نیز پس انداز کنند.
توجه داشته باشید که با بداخلاقی قادر نخواهید بود این موارد را به کودکان خود آموزش دهید؛ زیرا در این صورت نتیجه‌ای که شما از آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان در پی به دست آوردن آن هستید ظاهر نشده و در نهایت این شمایید که ضرر می‌کنید و کودک خود را بدون آموزش و مهارت وارد جامعه و مشکلات زیادی را برای او ایجاد می‌کنید.
تصمیم گیری و آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان
پسربچه متفکر
از دیگر زیرشاخه‌های آموزش مهارت های زندگی به کودکان، تصمیم گیری و مهارت درست تصمیم گیری است. این مهارت یکی از مهم ترین مهارت‌هایی است که باید به کودکان آموزش داده شود.
فرزند شما باید از همان دوران کودکی بتواند تصمیمات درست و منطقی بگیرد و این مورد تنها با آموزش مهارت تصمیم گیری به او ممکن خواهد بود. شاید آموزش این مرحله اندکی برای خود شما نیز سخت باشد، اما از آنجایی که این مهارت می‌تواند تا حد زیادی تضمین کننده یک آینده درخشان برای کودک باشد بهتر است به عنوان والدینی که از تمام توان خود استفاده می‌کنند تا کودک را تربیت کنند این سختی را به جان بخرید.
اگر فرزند شما در سنی قرار دارد که می‌تواند به‌راحتی بخواند و بنویسد به او بگویید که برای آینده‌اش برنامه‌ریزی کرده و اهدافی را به صورت کوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت برای خویش تعیین کند و مسیری که می‌تواند برای رسیدن به آنها طی کند را پیدا کند شاید در عالم کودکی برخی از اهداف او کوچک به نظر برسند اما اگر این مهارت در وجود وی و به همین شکل نهادینه شود به خوبی می‌تواند آینده‌ای درخشان و سراسر موفقیت را برای کودک رقم بزند.
سعی کنید به کودک خود یاد بدهید که برای حل یک مشکل راه حل‌های متفاوتی را پیدا کرده و یادداشت کند. به این فرآیند طوفان ذهنی گفته می‌شود و برای حل مشکلات راهکاری بسیار منطقی و مفید به نظر می‌رسد. در کنار نوشتن اهداف، به وی یادآور شوید که مزیت‌ها و معایب تصمیمی که گرفته را نیز یادداشت کند.
بدین شکل به او فرصت می‌دهید تا بتواند به خوبی فکر کند و فکر کردن را نیز در کنار مهارت تصمیم گیری آموزش ببیند. بدین شکل می‌توانید برخی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که می‌تواند نقش بسزایی در ساخت آینده فرزندتان ایفا کند را به او آموزش دهید.
آموزش مهارت‌های خانه داری به کودکان
پوست کندن سیب زمینی کودک
مهارت خانه داری نیز از جمله مواردی است که باید در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان وجود داشته باشد. همکاری که در این مورد می‌تواند به وجود آید به کودک یاد می‌دهد که در آینده نیز اگر در جایی حضور پیدا کرد که کاری در حال انجام دادن بود وی نیز داوطلب شده و بتواند به خوبی آن کار را انجام دهد. برای مثال می‌توانید انجام کارهای کوچک را به وی سپرده و به او کمک کنید تا هم اعتماد به نفسش را بالا ببرد و هم در انجام کارهای منزل به شما کمک کند.
هر زمان که قصد داشتید به خرید بروید کودک را نیز با خود به همراه ببرید. در طول راه و یا حتی در فروشگاهی که قصد دارید از آن خرید کنید به طور حتم مسائلی وجود دارند که کودک بتواند آنها را تجربه کند.
هر چقدر یک کودک از همان دوران کودکی با کارهایی که در خانه انجام می‌شود آشنایی پیدا کند در بزرگسالی راحت‌تر می‌تواند از عهده کارهای خود برآید و بدون نیاز به دیگران زندگی خود را سروسامان دهد.
آموزش مهارت حل مسئله به کودکان
پسربچه و انتخاب لباس
از دیگر موضوعات مهم در بحث آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان مهارت حل مسئله است. این مورد را نیز به سایر آموزش‌هایی که قرار است کودکتان آموزش ببیند اضافه کنید. زمانی‌که فرد با یک مساله و یا مشکل رو به رو می‌شود این مهارت می‌تواند به او کمک کند تا با مساله و مشکل ایجاد شده به نحوی کاملا درست و منطقی مواجه شود.
در این شرایط او قادر خواهد بود بدون آنکه تمرکز و اعتماد به نفس خود را از دست بدهد تنها و تنها بر روی حل مساله تمرکز کرده و بهترین راه حل را انتخاب کند. انتخاب راه حل‌هایی که با کمترین ضرر مالی و با کمترین استرس همراه است از جمله مزیت‌هایی آموزش این مهارت به شمار می‌رود.
آموزش مهارت خودآگاهی به کودکان
مهارت خودآگاهی نیز از جمله مباحث مطروحه در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان است. با این مهارت کودک می‌تواند از خود، خواسته‌ها، نیازها، نقاط ضعف، نقاط قوت و احساساتی که دارد آگاهی واقع بینانه‌ای پیدا کند.
خودشناسی و یا خودآگاهی نیز از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که کودک را قادر می‌سازد تا برای داشتن یک زندگی راحت و با کمترین مشکل خود را آماده کرده و با شناخت کاملی که از خود به دست آورده است برای از بین بردن معایب و رشد نقاط قوت تلاش بیشتری را به کار ببندد.
آموزش توانایی مقابله با استرس به کودکان
در بحث آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان، مهارت مقابله با استرس نیز در نوع خود بسیار مهم و ویژه به نظر می‌رسد. با آموزش این مهارت فرد یاد می‌گیرد که چگونه باید با استرس‌ها و مشکلاتی که در آینده ممکن است برای او پیش آید مقابله کرده و به بیان دیگر بتواند هیجانات ناشی از استرس‌ها را کنترل کند. این مهارت در جلوگیری از فرسودگی روانی و جسمانی افراد تاثیر بسزایی خواهد داشت.
سخن آخر
تمامی مهارت‌های ذکر شده در این متن بدین جهت بیان شد تا جامعه‌ای داشته باشیم که در آن افراد با روح و روانی سالم زندگی کرده و با دیگران ارتباط برقرار کنند. داشتن یک جامعه سالم و جامعه‌ای که مرتبا در حال رشد و پیشرفت است تنها در این صورت تحقق پیدا می‌کند و لازم است که تمام مهارت‌هایی که در این نوشتار به آنها اشاره کردیم از همان دوران کودکی به کودک آموزش داده شوند.
اگر می خواهید کودک شما یک شخصیت رشد یافته و بالغ داشته باشد و بداند که در مسائل و مشکلات زندگی باید چه واکنشی از خود نشان دهد پیشنهاد می کنیم در آموزش مهارت های زندگی به کودکان کوتاهی نکرده و برای کودکان خود بیشترین وقت را در نظر بگیرید.