مقالات پزشکی و سلامت / گردن یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که ممکن است در اثر استفاده نادرست یا صدمه دیدن آن دچار درد یا خشکی عضلات گردن شوید. این عارضه، گاه خفیف است و گاه ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشد.
گردن متشکل از ماهیچه، تاندون، رباط و استخوان است. تمامی این‌ها با یکدیگر از سر حمایت می‌کنند و برای سر این امکان را فراهم می‌آورند تا به تمامی جهات بچرخد. استفاده بیش از حد و یا صدمه به آن موجب خشکی گردن و دردناک شدنش می‌شود. خشکی گردن زمانی به وجود می‌آید که یکی از عضلات دچار تنش یا فشار شود. در صورتی که یک یا چند مهره گردن هم صدمه ببینند، سفتی گردن به وجود می‌آید.
خشکی گردن زمانی دردناک می‌شود که فرد سعی کند گردن یا سرش را حرکت بدهد. معمولا گرفتگی گردن ناشی از یک صدمه یا جراحت جزئی است. در بسیاری از موارد می‌توان خشکی گردن را داخل خانه درمان کرد. در موارد نادر نیز این مورد می‌تواند علامت یک بیماری جدی باشد که نیازمند درمان پزشکی است.
علت خشکی گردن
سفت شدن گردن معمولا زمانی ایجاد می‌شود که از عضلات گردن بیش از حد استفاده شود یا تحت تنش یا فشار قرار بگیرند. سفتی گردن ممکن است از خفیف تا شدید باشد که در صورت شدید بودن، حرکت سر یا استفاده از عضلات گردن بسیار دشوار است.
شایع‌ترین علل خشکی گردن عبارت‌اند از:
• رگ به رگ شدن جزئی و کشیدگی
خشکی گردن معمولا ناشی از صدمه یا رگ به رگ شدن یا به دلایل احتمالی زیر است:
• بد خوابیدن
• نشستن یا خم شدن در مدت زمان طولانی مانند خم شدن روی میز کار
• نگاه کردن طولانی مدت به سمت پایین (مثلا نگاه کردن به موبایل)
• انجام یک حرکت ورزشی نادرست
• افتادن یا تجربه سقوط
• ابتلا به تنش عضلانی به دلیل اضطراب
صدمات شدید به گردن می‌تواند سبب کشیدگی و رگ به رگ شدن شدید گردن شود. معمولا بسیاری از افراد هنگام تصادف دچار کشیدگی گردن می‌شوند که ناشی از پرتاب شدید گردن به سمت جلو یا عقب است. ویپلاش آسیب به عضلات، استخوان‌ها، رباط‌ها و اعصاب گردن یا همه آن‌هاست. این مسئله سبب درد و سفتی گردن می‌شود.
سایر علائم ویپلاش عبارت‌اند از:
• سر درد
• سر گیجه
• درد شانه یا کمر
• احساس تیر کشیدن یا سوزش در ناحیه گردن
• کاهش حافظه یا مشکل در تمرکز
آرتروز
اسپوندیلوز گردنی یا آرتروز گردن نیز می‌تواند موجب درد و سفتی گردن شود که احتمال دارد با دراز کشیدن بهتر شود.
درد می‌تواند هنگام ماندن در یک وضعیت خاص به مدت طولانی همانند رانندگی یا نشستن جلوی رایانه شدیدتر شود.
علائم دیگر اسپوندیلوز گردنی عبارت‌اند از:
• سردرد
• بی‌حسی در بازوها یا دست‌ها
• مشکل در قدم زدن، مشکلات تعادل یا هر دو
• ضعف در بازوها یا ساق پا
پزشکان معمولا اسپوندیلوز گردنی را به کمک تست‌های خاصی مانند عکس رادیولوژی، MRI، اسکن و آزمایش خون تشخیص می‌دهند.
مننژیت
برخی مواقع سفتی گردن نشانه مننژیت است که می‌تواند جدی باشد. مننژیت التهاب در مننژهاست که روی مغز و ستون مهره را می‌پوشانند.
ویروس، باکتری‌ها یا قارچ‌ها ممکن است موجب مننژیت شوند. مننژیت ویروسی می‌تواند خودش خوب شود؛ اما مننژیت باکتریایی و قارچی می‌تواند کشنده باشد.
برخی از علائم مننژیت عبارت‌اند از:
• تب ناگهانی معمولا با سردرد، سفتی گردن یا هر دو
• تهوع
• استفراغ
• حساسیت به نور
• گیجی، تحریک‌پذیری یا هر دو
• ناتوانی در بلند شدن از خواب
اگر یک فرد علائم بالا را داشته باشد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی و مراجعه به اورژانس باشد.
درمان
بهترین روش رفع خشکی گردن به علت آن بستگی دارد. هنگامی که سفتی گردن جزئی است، درمان‌های خانگی زیر ممکن است به درمان گردن درد شما کمک کند:
اعمال کمپرس سرد
استفاده از پک یخ یا کمپرس سرد می‌تواند به رفع التهاب و تورم پس از کشش جزئی به فرد کمک کند. یخ اثر بی‌حس کننده دارد که به طور موقت درد را از بین می‌برد.
این درمان معمولا تاثیر گذارترین روش در ۴۸ ساعت ابتدایی آسیب دیدگی است؛ یعنی همان زمانی که گردن بیش‌ترین تورم را دارد.
استفاده از پک یخ یا کیسه یخ باید همراه با حوله یا پارچه باشد تا از یخ‌زدگی بافت جلوگیری شود. استفاده از یخ به این صورت است که به مدت ۲۰ دقیقه آن را روی ناحیه دردناک بگذارید؛ سپس به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه اجازه بدهید در آن قسمت بماند.
اعمال گرما و حرارت
برخی از افراد به جای استفاده از سرمای یخ از گرما برای کشیدگی عضلات استفاده می‌کنند. استفاده از کمپرس گرم یا حمام گرم می‌تواند عضلات تحت تنش را آرام کند و درد را تسکین بدهد.
مصرف داروهای بدون نسخه
در صورتی که استفاده از کمپرس سرد، گرما یا هر دو درد و خشکی گردن را برطرف نکرد، استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ممکن است در تسکین درد به فرد کمک کند.
بعضی از این داروها عبارت‌اند از:
ایبوپروفن و ناپروکسن که می‌توانند تورم را کاهش بدهند و درد را از بین ببرند. اگر شخصی مشکلی در سلامتی دارد و در حال مصرف داروهای دیگر است، باید قبل از استفاده از این داروهای ضد التهاب با پزشک خود مشورت کند.
کشش
کشش عضلات گردن به صورت خیلی نرم و حرکت آرام سر از سمتی به سمت دیگر است. یکی از حرکات که در ایروبیک و یوگا هم انجام می‌شود، به جلو و عقب بردن شانه‌هاست. اگر این کشش باعث درد می‌شود، آن را انجام ندهید.
بررسی محیط و فضای خواب
گاه تشک خیلی نرم است یا به اندازه کافی از گردن محافظت نمی‌کند که به خودی خود می‌تواند موجب گردن درد شود. همچنین بالشی که اندازه یا نرمی مناسبی ندارد، می‌تواند سبب خشکی گردن شود.
سر، گردن و کمر باید در زمان خواب در یک راستا قرار داشته باشند. افرادی که به کمر می‌خوابند، باید از بالش‌هایی استفاده کنند که از گردن و سر بدون بردن آن به سمت جلو محافظت کنند.
توجه به وضعیت بدن
خم شدن و قوز کردن به‌تدریج می‌تواند به عضلات گردن فشار وارد کند و موجب درد و گرفتگی گردن شود. هر فرد باید در طول روز بر راستا ماندن گردن، شانه و کمر تمرکز کند. استفاده از یک ابزار تصحیح کننده وضعیت مانند یادآورها و یا هشدار روی موبایل یا رایانه می‌تواند به فرد در این زمینه کمک کند.
ملاقات دندانپزشک
سفتی پیش رونده در گردن همراه با سر درد یا درد فک به‌خصوص هنگام بیدار شدن می‌تواند علامت دندان قروچه شبانه یا بروکسیسم باشد. یک دندانپزشک می‌تواند دندان‌ها را برای علائم ناشی از ساییدگی بررسی کند و ممکن است رباط فک را نیز مورد بررسی قرار بدهد.
بعضی از افراد شب‌ها قبل از خواب از یک محافظ دندان استفاده می‌کنند تا دندان‌های‌شان را از صدمه بیش‌تر حفاظت کنند. این کار معمولا فشار روی عضلات فک و گردن را نیز کاهش می‌دهد.
ماساژ
درمان‌گر ماساژ می‌تواند به رفع درد ناشی از تنش عضلات کمک کند. البته تحقیقات هنوز موثر بودن ماساژ را تایید نکرده‌اند، اما تحقیقی در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ماساژ درد گردن را برای افراد مبتلا به آرتروز کاهش می‌دهد. پژوهشی دیگر در مجله درمان‌های مکمل در یک تحقیق بالینی نشان داد که انجام یک ماساژ حرفه‌ای می‌تواند استرس را کاهش بدهد که ممکن است مستقیم به رفع خشکی و گرفتگی گردن کمک کند.
مدیریت استرس
هیچ راهی برای از بین بردن همیشگی استرس وجود ندارد و نمی‌توان کاملا از آن اجتناب کرد. با این حال یادگیری مدیریت آن می‌تواند به کاهش تنش در گردن کمک به‌سزایی کند.
افرادی که استرس بالایی دارند، بهتر است با یک متخصص و مشاور در این زمینه صحبت کنند تا روش‌های عملی‌تری را برای کنترل استرس آموزش ببینند.
پیشگیری
برخی از ابزارهای نام برده شده در مطلب زیر می‌تواند به پیشگیری از سفتی گردن کمک کند:
• استفاده از هدفون برای صحبت کردن با تلفن همراه. اجتناب از نگه داشتن تلفن به مدت طولانی بین گردن و شانه.
• نگاه نکردن از بالا به موبایل یا تبلت برای مدت طولانی. این وسایل را هم‌سطح چشمتان نگه دارید و تا حد امکان مرتب بین نگاه کردن به آن‌ها وقفه بیندازید.
• استفاده از وسایل ارگونومیک به هنگام کار. این کارها شامل گذاشتن نمایش‌گر هم‌سطح چشم، صاف نگه داشتن پاها در کف و اطمینان از وضعیت صحیح دست‌هاست. همچنین بر مستقیم نگه داشتن سر بالای گردن بدون خم شدن به سمت جلو تمرکز کنید.
• هنگام حمل کیف به این نکات توجه کنید. حمل کیف دستی یا چمدان می‌تواند بر گردن فشار وارد کند و عضلات گردن را دچار تنش کند. تا جایی که ممکن است از کوله پشتی استفاده کنید.
• وقفه انداختن. نشستن یا رانندگی به مدت طولانی موجب تنش در گردن می‌شود. بلند شوید، قدم بزنید و حداقل هر یک ساعت یک بار کشش را انجام بدهید.
• خرید یک تشک و بالش خوب و با کیفیت که به میزان مناسبی از بدن محافظت کند.
• انجام فعالیت‌های رفع کننده استرس. بعضی از نمونه‌ها شامل گوش دادن به موزیک‌های آرام‌بخش، حمام کردن، مدیتیشن یا تنفس عمیق و لذت بردن از یک کلاس یا فعالیت مورد علاقه می‌شود.
• مراجعه به کارشناسان درمانی برای صحبت کردن در مورد درد، استرس، کیفیت خواب و سلامت کلی.
• ورزش منظم. تحرک بدن می‌تواند به کاهش تنش و سفتی عضلات کمک کند. ورزش یک رفع کننده طبیعی استرس نیز است. فعالیت‌های ملایم مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه سواری یا یوگا می‌توانند بسیار مفید باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
خشکی گردن معمولا وضعیت خطرناکی نیست؛ اما در صورتی که هریک از مشکلات زیر را تجربه کردید، به پزشک مراجعه کنید:
• سفتی همراه با علائم دیگر همانند تب، سر درد یا تحریک‌پذیری
• خشکی گردن که در عرض چند روز و با انجام درمان‌های خانگی مانند داروهای ضد التهاب و کشش ملایم از بین نرود.
• درد شدید
خشکی گردن یک مشکل رایج در میان عموم مردم است که بسیاری از افراد می‌توانند آن را با درمان‌های خانگی و راهبردهای پیش‌گیرانه رفع کنند. این وضعیت معمولا ناشی از صدمات ایجاد شده با کشیدگی شدید، بد خوابیدن، ماندن در وضعیت بد یا استرس است.
به گزارش وب گاه فرادید، درد گردن معمولا نشانه بیماری جدی نیست. با این وجود در صورتی که به صورت ناگهانی ظاهر شود یا با علائم دیگری همراه باشد، نباید از آن چشم‌پوشی کرد.
منبع : ایرنا