مقالات پزشکی و سلامت / تشخیص دیابت نوع یک در کودکان و نوجوانان برای والدین و سرپرستانشان معمولا بسیار سخت است و این بیماری آنها را سردرگم می‌کند اما چند علامت مهم وجود دارد که تشخیص دیابت در کودکان را میسر می‌کند.
دیابت یا مرض قند بیماری است که بر اثر آن، تولید انسولین در بدن مختل یا متوقف می‌شود. این بیماری ۳ نوع مهم دارد که عبارتند از دیابت نوع یک، دیابت نوع ۲ و دیابت بارداری. دیابت نوع یک بیماری است که در افراد زیر ۳۰ سال و به‌خصوص کودکان و نوجوانان بروز پیدا می‌کند.
این بیماری قابل درمان نیست و فرد مبتلا تا پایان عمر به تزریق انسولین نیاز دارد چراکه بدن او قادر به تولید این هورمون نیست. علت دقیق ابتلا به دیابت نوع یک مشخص نیست و در آن، در اکثر بیماران، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین (islet) در پانکراس حمله می‌کند و آنها را از بین می‌برد.
علائم دیابت نوع یک در کودکان
تشخیص دیابت نوع یک در کودکان برای والدین و سرپرستان کودکان و نوجوانان معمولا بسیار سخت است و علائم این بیماری آنها را سردرگم می‌کند. مهم‌ترین نکته در این میان این است که علائم این نوع دیابت در کودکان به‌سرعت و ظرف یک تا چند هفته (کمتر از یک ماه) بروز می‌یابد.
علائم دیابت نوع یک در کودکان عبارت است از:
۱- گرسنگی شدید: کودک به طور ناگهانی و مکررا احساس گرسنگی غیرقابل تحمل پیدا می‌کند. علت آن هم نبود وقتی انسولین کافی برای بردن قند به سلول‌های کودک وجود نداشته باشد، اندام‌ها و عضلات کودک انرژی نخواهند داشت.
۲- کاهش وزن ناگهانی: کاهش وزن غیرقابل توضیح و بسیار سریع اغلب نخستین نشانه ابتلا به دیابت نوع یک در کودکان است. هرچند کودک برای رفع گرسنگیِ غیرمعمول خود بیش از حد غذا می‌خورد، با این حال وزنش کم می‌شود. علت آن تحلیل رفتن بافت‌های عضلانی و ذخایر چربی در نبودِ انرژی‌ای است که قند تامین می‌کند.
۳- خستگی مزمن: کودک مدام احساس خستگی دارد و بی‌حال است که این هم در نتیجه نبودِ قند در سلول‌هاست.
۴- تکرر ادرار و تشنگی: کودک مبتلا به دیابت نوع یک بیشتر از گذشته تشنه می‌شود و مایعات می‌نوشد و در نتیجه بیش از حد معمول ادرار می‌کند. علت این مساله این است که قند اضافه انباشته‌شده در جریان خون، مایعات را از بافت‌ها بیرون می‌کشد.
۵- تغییرات رفتاری: کودک بسیار تحریک‌پذیر و دچار تغیّر خلق و خو می‌شود. همچنین، کودک به طور ناگهانی دچار افت تحصیلی می‌شود.
۶- استشمام بوی میوه از دهان: از دهان کودک بوی میوه استشمام می‌شود. علت آن سوزاندن چربی به جای قند است که همین امر به تولید کتون منجر می‌شود و بوی میوه هم از آن نشأت می‌گیرد.
۷- تاری دید: کودک با مشکل بینایی مواجه و جلوی چشمم مدام تار می‌شود. علت آن خارج شدن مایع عدسی چشم کودک در نتیجه قند خون بالاست.
۸- عفونت مخمری: این نشانه که دستگاه تناسلی را درگیر می‌کند، در دختربچه‌ها دیده می‌شود. نوزادان نیز بر اثر عفونت به راش پوشکی دچار می‌شوند.
عوامل موثر در ابتلای کودکان به دیابت نوع یک
علت اصلی ابتلای کودکان به دیابت مشخص نیست اما پزشکان و متخصصان چند عامل موثر را برای آن برشمرده‌اند که عبارتند از:
۱- ارث: کودکی که یکی از خویشاوندان درجه یک او (پدر، مادر، خواهر و برادر) به دیابت مبتلاست، در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارد.
۲- ژنتیک: بعضی کودکان به دلیل داشتن ژن‌های خاص در خطر ابتلا به این نوع دیابت هستند.
۳- نژاد: تحقیقات نشان می‌دهد که دیابت نوع یک در ایالات متحده در میان کودکان نژاد سفید بیش از نژادهای دیگر است.
۴- بعضی ویروس‌ها: تعدادی از ویروس‌ها و بیماری عفونی ناشی از آن موجب تخریب سلول‌های تولید انسولین می‌شوند.
۵- رژیم غذایی نامناسب: بعضی تحقیقات از ارتباط خوراندن شیر گاو به نوزادان با ابتلا به دیابت نوع یک حکایت دارند و گفته می‌شود تغذیه آنها با شیر مادر این خطر را کاهش می‌دهد. همچنین، گفته می‌شود زمان شروع تغذیه با غذای کمکی برای نوزادان هم در ابتلای آنها به دیابت نوع یک موثر است.
افت قند خون و نشانه‌های آن در کودکان
افت قند خون (هیپوگلیسمی) در واقع پایین‌تر رفتن قند خون کودکان از حد نرمال است. چندین دلیل برای افت قند خون وجود دارد که حذف یک وعده غذایی، انجام فعالیت سنگین بدنی و تزریق بیش از حد انسولین از جمله آنهاست.
علائم افت قند خون در کودکان شامل اولیه و ثانویه است که عبارتند از:
علائم اولیه
رنگ‌پریدگی
تعریق
گرسنگی
لرز
تحریک‌پذیری
مضطرب یا عصبی بودن
سردرد
علائم ثانویه
بی‌حالی
گیجی یا بی‌قراری
نامفهوم شدن گفتار
از بین رفتن هماهنگی
عجیب شدن رفتار
بیهوشی
منبع: همشهری آنلاین