مقالات فرهنگی / روزنامه خراسان / ۴۴ سال از آن سحرگاه شومی که تیر التقاط، پیشانی فیلسوف برجسته و اندیشمند بزرگ انقلاب اسلامی را شکافت و با شهادت او ملتی را به سوگ نشاند، می‌گذرد. با این حال، اقدام تروریستی گروهک فرقان در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸، فقط پایان حیات ظاهری شهید آیت‌ا… مرتضی مطهری را رقم زد؛ او در قالب اندیشه و آثار مکتوبش، در میان ما باقی ماند تا آثار قلمی وی که به قول امام راحل «بی‌استثنا آموزنده و روان بخش است» اسباب ترقی فکر را در جامعه ما فراهم کند و برای «عارف و عامی، سودمند و فرح‌زا» باشد.
یکی از منابع قابل اعتنایی است که می‌تواند در لحظات سخت و پرشبهه، برای دلسوزان انقلاب مغتنم و راهگشا باشد؛ در هنگامه‌ای که شاید آرا و تفسیرهای گوناگون، اسباب تشتت فکری جامعه را فراهم می‌کند و همین تشتت فکری، محملی می‌شود برای سوءاستفاده‌های سرخوردگان و دشمنان این ملت. یکی از آن هنگامه‌ها که باعث ایجاد دغدغه در جامعه ما، طی چند ماه اخیر شد، موضوع امر به معروف، نهی از منکر و شرایط ادای این فریضه در اسلام بود؛ موضوعی که برخی از اهل علم و قلم کوشیدند تا با بضاعت خود، غبار تردید را درباره الزامات و لوازم آن بزدایند و این واجب دینی را در شکلی جامع و روشن، به جامعه عرضه کنند. این زحمات، ان شاءا… مأجور است و مفید، اما در این بین، چقدر خوب بود اگر سری هم به ذخایر ذی‌قیمت اندیشه اسلامی در آثار استاد شهید می‌زدیم و درباره فریضه امر به معروف و نهی از منکر و شرایط آن، از او می‌شنیدیم. شهید مطهری در برخی از آثار خود، به تفصیل درباره این فریضه راهبردی، به ارائه نظر و رفع شبهه پرداخته‌است؛ به ویژه ضمن بررسی ویژگی‌های قیام اباعبدا…(ع) در کتاب سترگ «حماسه حسینی» و در خلال سخنرانی‌های تأثیرگذاری که در اطراف این واقعه بزرگ ایراد کرده. شهید مطهری، با تکیه بر آیات و روایات، امر به معروف و نهی از منکر را ضامن بقای اسلام می‌داند و معتقد است بدون این فریضه، اسلام هم دوامی نخواهد داشت، با این حال، این ضرورت انکار ناشدنی، برای اجرا در جامعه اسلامی، نیازمند لوازمی است که بدون آن ها، ای بسا ره به مقصود حقیقی نبرد و بلکه اسباب مزاحمت در راه نشر و گسترش آموزه‌های دینی را فراهم کند. این لوازم ضروری که لازمه پرداختن به چنین فریضه مهم و راهبردی است، در حصار زمان محبوس نیست و در هر دوره و هر مرحله، قابل اعتنا و توجه است و البته، با توجه به شرایط این روزها، نیازهای امروز ما را هم در بر می‌گیرد. شهید مطهری، گام نخست در مسیر امر به معروف و نهی از منکر را، اصلاح عامل به فریضه می‌داند؛ چگونه ممکن است کسی که خود عامل به معروف نیست و مشتاق انجام منکر است، به ارشاد و هدایت دیگری بپردازد؟! امیرمؤمنان(ع) در خطبه ۱۲۹ نهج‌البلاغه می‌فرماید: «لَعَنَ اَ… اَلْآمِرِینَ بِالْمَعْرُوفِ اَلتَّارِکِینَ لَهُ وَ اَلنَّاهِینَ عَنِ اَلْمُنْکَرِ اَلْعَامِلِینَ بِهِ»؛ خداوند آمران به معروفی را که خود عامل به آن نیستند و ناهیان از منکری را که خود به منکر عمل می‌کنند، لعنت کند. تأکید استاد شهید بر مقوله بصیرت و آگاهی در عرصه امر به معروف و نهی از منکر نیز، نکته درخور توجهی است که این روزها سخت بدان نیازمندیم؛ این‌که خروج از دایره منطق در انجام این فریضه دینی، به هیچ روی جایز نیست، این‌که آمر به معروف و ناهی از منکر، باید هدف خود را از این اقدام بداند و درک کند که وی، نه دشمن فردِ عامل منکر یا غافل از معروف، بلکه دشمن اصل منکر و طرفدار اصل معروف است و در این راه، در نظر گرفتن نتیجه، احتمال تأثیر، رعایت اصل احترام و مهربانی نسبت به انسان‌ها، ضرورتی است انکار ناشدنی. این موارد و موارد بسیاری که در آثار ذی‌قیمت استاد شهید، درباره امر به معروف و نهی از منکر وجود دارد نیاز امروز و همیشه ماست؛ نیازی که باید اهل علم با تبیین دقیق و درست آن ها و تشویق جامعه و به ویژه جوانان، به بازخوانی آثار آن شهید سعید، در رفع آن بکوشند.