سهم مردم از بودجه دولت
مقالات اقتصادی / کاظم شکوهی / به روال معمول دولت همه ساله موظف است، پیش‌بینی دخل و خرج کشور را طی لایحه‌ای به مجلس ارایه و حاصل بررسی‌های مجلس را به صورت قانون بودجه هر سال دریافت و مبنای هزینه و درآمد خود قرار دهد، در پایان نیز دیوان محاسبات گزارش تفریغ بودجه را که در واقع عملکرد و حاصل عملی بودجه است ارزیابی می‌کند، چرا که در مقام عمل و طی سال به دلایل مختلف ممکن است آنچه به عنوان درآمدهای دولت پیش‌بینی شده به صورت پیش‌بینی شده تحقق پیدا نکند، یا با حدوث حوادث و امور پیش‌بینی نشده در هزینه‌کردها هم جابجائی صورت گیرد.
دولت سیزدهم امسال نیز دومین لایحه بودجه را برای سال ۱۴۰۲ با ۳۶ روز تاخیر به مجلس تقدیم کرد. نگاهی به ارقام کلی این بودجه نشان می‌دهد که بودجه سال ۱۴۰۲ حدود ۴۰ درصد نسبت به بودجه سال جاری رشد دارد و این رشد البته در همه‌ی بخش‌ها به یک نسبت تقسیم نشده است، بودجه ۱۴۰۲ مبلغ ۵۲۶۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده که نسبت به سال جاری ۱۵۰۲ هزار میلیارد بیشتر است.
از نکات قابل توجه در این بودجه، در بخش درآمدی افزایش چشمگیر درآمد مالیاتی است که این افزایش ۵۹ درصد است، و مبلغ ۸۳۸ هزار میلیارد تومان برای مالیات پیش‌بینی شده است که گمان می‌رود با توجه به افت فعالیت‌های اقتصادی و عدم رونق کسب و کار وصول چنین مبلغی قابل اطمینان نیست. وصول درآمد از فروش نفت نیز ۶۰۳ هزار و ۸۰۷ میلیارد پیش‌بینی شده است که اگر گشایشی در روابط بین‌المللی حاصل شود شاید فراتر هم برود.
برای تعادل نسبی قیمت دارو و نان نیز دولت ۶۹ هزار میلیارد برای یارانه دارو، و ۵۶ هزار میلیارد برای یارانه نان پیش‌بینی کرده است و علیرغم تورم ۴۰ درصدی مبلغ یارانه نقدی ۶۵۹ هزار میلیارد و مبالغ پرداختی ثابت می‌ماند. کارمندان و بازنشستگان لشکری و کشوری نیز برابر پیشنهاد وپیش‌بینی دولت در سال آینده حداکثر ۲۰ درصد افزایش حقوق خواهند داشت که این امر به معنی این است که ۲۰ درصد فقیرتر می‌شوند زیرا تورم ۴۰ درصدی در پیش روی دارند، نگاهی به ارقام دیگر بودجه نشان می‌دهد افزایش ۴۰ درصدی بودجه بیشتر متوجه مراکز و نهادهایی است که تا به حال خروجی مشخصی طی سال‌های انقلاب آن‌طور که انتظار می‌رفت نداشته‌اند. از جمله ۶۴۰۰ میلیارد به خدمات حوزوی، ۱۴۱ میلیارد به موسسه (مصباح)، ۲۲۰۰ میلیارد به سازمان تبلیغات، ۸۹۵ میلیارد به جامعه المصطفی اختصاص که بیش از ۴۰ درصد نسبت به سال جاری اضافه بودجه خواهند داشت مراکزی مانند صدا و سیما نیز در همین مسیر هستند، بدین معنی که دولت سیزدهم نگاه مهربانانه و سخاوتمندانه خود را به جای مردم نیازمند متوجه نهادهای حکومتی هم‌راستا کرده است.
مردم برای دادن مالیات ۵۹ درصد از این بودجه را اضافه باید پرداخت کنند در حالی که از افزایش‌های آن برخوردار نیستند. آیا این نحو بودجه نویسی در راستای توسعه عدالت است یا حفظ روند موجود؟
اگرچه جایگاه اقتصادی ما در جهان متناسب با امکانات انسانی، طبیعی و داشته‌های ما نیست معذالک همین اندک درآمدهای حاصل از فروش منابع طبیعی (نفت و گاز و …) و درآمدهای حاصل از فروش اموال باید صرف رفاه و تامین اجتماعی مردم شود. و برای نهادهایی که سخاوتمندانه طی سال‌های گذشته و حال از بودجه‌های کلان برخوردار بوده‌اند باید یک ارزیابی جدی و بی‌طرفانه و بدون تعصب انجام گیرد که آیا این هزینه‌ها، حاصلی برای اهدافی که برای همین سازمان‌ها تعریف شده است داشته است یا خیر؟
بودجه کلان صدا و سیما، بودجه سازمان تبلیغات و … یا به قول معروف اوت پوت (out put) این نهادها طی سال‌های گذشته ارزیابی بی‌طرفانه شود. اگر نتیجه خوب و مناسب بود باز هم بودجه آنها را افزایش دهید، اگر نه جهت‌گیری بودجه نویسی را تغییر دهید.
پاورقی: تولید ناخالص ملی ما: ۶۶۱/۴۷۰/۱ دلار در ردیف ۲۲ کشورهای جهان است.
مجموع تولید ناخالص جهان: ۶۲۵/۸۵۹/۱۴۱ دلار است یعنی ما ۱ درصد تولید ناخالص را دارا هستیم.
منبع : گیلان امروز