سامانه مسدودی حساب‌های چک‌های برگشتی
در آستانه آغاز هفته دولت، سامانه مسدودی حساب‌های چک‌های برگشتی «محچک» یکی از مهمترین سامانه‌های شبکه بانکی کشور با حضور رئیس کل بانک مرکزی رونمایی شد.
بانک مرکزی در راستای اجرای بند ب ماده ۵ مکرر قانون صدور چک، برنامه‌ریزی‌های لازم را آغاز و پس از انجام اقدامات گسترده، زیرساخت‌های فنی مرتبط برای تغییر وضعیت عملیات مسدودسازی در سامانه تبادل احکام قضایی از آفلاین به آنلاین فراهم شد. مجموعه این زیرساخت‌ها به راه‌اندازی سامانه «محچک» با قابلیت بکارگیری استعلام، مسدودسازی و رفع مسدودی آنلاین حساب‌های بانکی منتهی و از هفتم خرداد ماه سال جاری بصورت آزمایشی عملیاتی شد.
کاهش زمان اقدام برای رفع سوءاثر چک در کنار افزایش ارزش مجموع چک‌های رفع سوءاثر شده تنها کمتر از ۳ ماه پس از اجرای آزمایشی سامانه محچک، نشان‌دهنده اثر چشمگیر این اقدامات در کاهش هزینه‌های تبادلات اقتصادی و افزایش اعتبار چک در کشور است. بصورتی که متوسط زمان رفع سوءاثر ۸۰ درصد از مبالغ چک‌های برگشتی چک با کاهش ۶۳ درصدی از ۴۰ روز به ۱۵ روز کاهش یافته است. همچنین زمان متوسط رفع سوء اثر این چک‌ها با کاهش ۹۰ درصدی از ۳۷ روز به ۳ روز کاهش پیدا کرده است.
روش کار سامانه محچک بدین صورت است که پس از غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک، اطلاعات چک برگشتی توسط بانک یا موسسه اعتباری در سامانه یکپارچه بانک مرکزی (سماچک) ثبت و کد رهگیری دریافت می‌شود. پس از گذشت ۲۴ ساعت از ثبت اطلاعات و در صورت عدم رفع سوء اثر چک، مراتب به سامانه محچک اعلام می‌شود. سامانه محچک موجودی تمام حساب‌های صادرکننده و امضاءکنندگان چک را از شبکه بانکی استعلام کرده و براساس موجودی استعلام شده، عملیات مسدودسازی وجوه حساب‌ها به میزان کسری مبلغ چک براساس اولویت مشخص شده برای حساب‌ها انجام می‌دهد.
در صورت ثبت رفع سوء اثر چک برگشتی در سامانه سماچک نیز، فرایند رفع مسدودی تمام وجوه مسدود شده توسط سامانه محچک آغاز می‌شود. لازم به ذکر است پس از گذشت بیست و چهار ساعت از ثبت برگشت چک در سامانه بانک مرکزی علاوه بر مسدودسازی وجوه تمام حساب‌های صادرکننده چک نزد شبکه بانکی به میزان مبلغ کسری چک، امکان هرگونه افتتاح حساب و صدور کارت بانکی جدید، پرداخت هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه ارزی یا ریالی و گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی برای صادرکنندگان چک برگشتی وجود ندارد.رئیس کل بانک مرکزی در این مراسم گفت: با آغاز بکار سامانه محچک رفع سوء اثر از چک‌های برگشتی سه روزه شده است.علی صالح آبادی افزود: با آغاز بکار سامانه محچک، پرونده‌های قضایی درباره چک کمتر خواهد شد. اکنون، قاضی بصورت آنلاین می‌تواند دستور مسدودی حساب‌های چک برگشتی را بدهد.
صالح آبادی گفت: امروز شاهد تحولی مهم در صنعت بانکداری هستیم که با اعتماد بیشتر به چک، نیاز به ابزارهای پرداخت نقدی کمتر شده و فعالان اقتصادی با اعتماد بیشتر به چک می‌توانند بدون اتکا به پرداخت نقدی فعالیت‌های خود را انجام دهند.
رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به برنامه بانک مرکزی برای گسترش ابزارهای پرداخت اعتباری افزود: اوراق گام نیز یکی از ابزارهای پرداخت اعتباری است که ضمانت پرداخت آتی توسط شبکه بانکی در قالب اوراق گام (گواهی اعتبار مولد) انجام می‌شود. استفاده از این ابزار می‌تواند با کاهش فشار بر ، کمک مهمی به رونق بخش‌های تولیدی باشد.