مقالات سیاسی / روزنامه شرق : خاطرات سال ۱۳۷۹ هاشمی رفسنجانی روایت دست اول از سالی پرالتهاب و پرحادثه است. هاشمی‌رفسنجانی روز دوازدهم مرداد از جزییات جلسه سران قوا با رهبری و مکالمه ۵۰ دقیقه‌ای ایشان در مورد اصلاحات نوشته‌‌است. بحث تعریف اصلاحات بالا گرفته و آنطور که هاشمی رفسنجانی نوشته خاتمی در نهایت قانع نشده بلکه تسلیم شده‌است. متن کامل خاطرات هاشمی رفسنجانی را می‌‌خوانید.
آقای حسین مرعشی، [نماینده کرمان] آمد. گفت، فضای مجلس در مقابل قوه قضائیه و توقیف مطبوعات، تند است و بناست امروز عصر، فراکسیون‌ها تشکیل شوند، برای تصمیم‌گیری در مورد طرح مطبوعات که با مخالفت رهبری مواجه شده است. آقای [علیرضا] صفاریان، رئیس دفتر رئیس مجلس آمد. از اعضای سابق دفتر تحکیم وحدت است. گفت، در مطالعه سوابق مدیریت مجلس، به این نتیجه رسیده‌اند که مدیریت من سیستماتیک، هماهنگ و مؤثر بوده و می‌خواهد رمز و راز آن را بیاموزد که به آقای [مهدی] کروبی [رئیس مجلس] کمک شود؛ توضیحاتی دادم و گفتم، سعی‌کند در دفتر جناحی عمل نشود و برای کم‌کردن اختلافات در سطح بالا تلاش شود. درخواست کرد، برای نزدیک کردن قوه قضائیه به مجلس کمک کنم.
آقای [علی شیخ] موحد، نماینده رهبری در بعضی دانشگاه‌های [آزاد اسلامی] فارس آمد. از برخورد وزارت اطلاعات با ایشان در گذشته و به خصوص در انتخابات خبرگان، گله داشت و گفت، شاید به خاطر عدم حمایت از مرجعیت رهبری بوده که گفتم، بعید است این باشد؛ چون رهبری مایل به این‌گونه امور نبودند و حتی از خود من هم خواستند که ترویج از مرجعیت ایشان نکنم و نیز از اعترافات دروغ متهمان قتل‌های زنجیره‌ای علیه ایشان، ناراحت بود و گفت، یکی از متهمان، ضمن عذرخواهی گفته، مجبورمان کردند. گفتم، آنها چنین اظهارات دروغی نسبت به بعضی از شخصیت‌ها کرده‌اند. از نحوه مدیریت آقای دکتر [عبدالله] جاسبی در دانشگاه آزاد [اسلامی] انتقاد داشت و آن را دیکتاتوری و خودمحورانه توصیف کرد. خواستار توجه بیشتر به تقویت جنبه جهاد سازندگی، در ادغام با وزارت کشاورزی شد و گفت، در این باره با مجلسیان مذاکره و حزب مشارکت و شخص محمدرضا خاتمی را بی‌برنامه و کم‌عمق یافته است. چندی قبل، دکتر جاسبی از آقای موحد، برای ادامه نمایندگی‌اش در دانشگاه دفاع کرد.
اخوی محمد [معاون اجرایی رئیس‌جمهور] آمد و گفت، برای تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری آقای [سیدمحمد] خاتمی، تدارک وسیعی دیده شده و چند سفر خارجی و هشت سفر داخلی، از آن جمله است. محسن [سرپرست دفتر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام]، برای امور دفتر آمد و گفت، آقای عبدالله نوری گفته، در زندان راحت است و عادت کرده.
عصر آقای نبیه‌بری، رئیس مجلس لبنان، همراه با جمع زیادی از سران حزب امل اسلامی لبنان آمدند. از حمایت‌های همه‌جانبه ایران از مقاومت لبنان قدردانی کردند و خواستند، تبعیضی در کمک‌ها بین گروه‌های مقاومت و شیعه نباشد و از مسائل احتمالی بعد از پیروزی در لبنان اظهار نگرانی‌کرد و دربارۀ وضع مرز لبنان و اسرائیل و نقاط مسئله‌دار من‌جمله روستای القجر، یارون و مقبره عبادى، توضیحاتی داد و گفت، آب و برق و بسیاری از خدمات جنوب لبنان در منطقه اشغالی که از شمال اسرائیل تأمین می‌شده، قطع است و مردم مشکل جدی دارند. مشکل ۱۳۰ هزارمین که اسرائیلی‌ها کاشته‌اند و روزانه تلفات می‌آفریند، باقی‌مانده و هشت روستا به کلی منهدم و محو شده و اروپایی‌ها هم از دادن کمک‌های وعده داده‌شده به جنوب لبنان، طفره می‌روند و کمک‌های دولت‌های عربی هم ضعیف است و غربی‌ها مانع‌اند. گفت، لبنان هم لوله‌هایی را که آب از رودخانه‌های لبنان به اسرائیل می‌برد، قطع کرده است. فردا نیروهای سازمان ملل در مرز مستقر می‌شوند. خواست که ایران با سرمایه و نیروی انسانی، در ترمیم خرابی‌های لبنان سهیم شود. گفتم، در دوران ریاست‌جمهوری‌ام، با اعزام هیئتی به لبنان، طرح‌هایی را آماده کرده بودم؛ پیگیری کنند. نصیحت کردم که اتحادشان را تقویت کنند.
شب با سران سه قوه، در دفتر رهبری، با دعوت ایشان، برای مسئله تعریف اصلاحات جلسه داشتیم. آیت‌الله خامنه‌ای، حدود پنجاه دقیقه صحبت کردند؛ برای توجیه این اقدام و قانع‌کردن آقای [سیدمحمد] خاتمی که البته قانع نشدند، ولی تسلیم شدند. خواستند که در جلسه سران قوا با حضور من بررسی شود و پیشنهاد برای بررسی و تأیید، به ایشان داده شود. هر دو ماه یک جلسه با ایشان باشد.
گفتند، برخی اصلاحات را به معنای تغییر نظام تعریف می‌کنند که خواست دشمنان است و تعبیر اصلاح‌طلب را دشمنان خارجی مطرح کردند که در صحبت‌های اول آقای خاتمی نبود. آقای خاتمی توضیحاتی دربارۀ اشکال تعریف اصلاحات داد و گفت، از جنبه ایجابی چیزی نمی‌شود گفت، چون بیش از همین برنامه سوم، چیزی نداریم، ولی از لحاظ سلبی می‌توانیم بگوییم، منظور تغییر نظام نیست و اصلاحات در چارچوب نظام است.
من گفتم، اصولاً مطرح کردن اصلاحات در این حجم، به عنوان تبلیغات است. اصلاحات امری مستمر است و همیشه بوده و در آینده هم هست و تازگی ندارد و تبلیغات زیادی، خیلی را قانع کرده که نظام اسلامی فاسد است و سرانجام هم، چون اقدام چشمگیری به عنوان اصلاح نداریم، باعث یأس و سرخوردگی مردم می‌شود و خطرناک است.
آقای [مهدی] کروبی [رئیس مجلس]، به دلیل آرای دوم خرداد، کشور را نیازمند اصلاحات دانست و آقای [سیدمحمود] هاشمی‌شاهرودی [رئیس قوه قضائیه] هم گفت، باید با تأیید مداوم اقدامات گذشته و خدمات و کارآیی نظام، وعده اصلاحات داد و عمل هم کرد. گفتم، مثل گذشته، عمل بدون تبلیغات، بهتر است. بعد از شام، ساعت دوازده شب به خانه رسیدم.