نشست دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل یک روز پس از مذاکرات دوحه برای بررسی گزارش سیزدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق برجام برگزار شد. مطابق قطعنامه ۲۲۳۱، هر شش ماه یکبار گزارش دبیرکل سازمان ملل در نشست عادی شورای امنیت سازمان ملل ارائه می‌شود و نماینده دائم ایران در نیویورک در این نشست سخنرانی می‌کند.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل سیزدهمین گزارش خود از اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را هفته گذشته به این شورا ارائه داد و در آن بر ضرورت رفع تحریم‌های هسته‌ای یکجانبه آمریکا علیه ایران و بهره مندی ایران از مزایای اقتصادی برجام تاکید کرد.
وی در این گزارشی که بخش عمده‌ای از ادبیات آن مشابه ادوار گذشته است، همچنان از برجام به عنوان بهترین گزینه برای حل و فصل موضوع هسته‌ای ایران و دیپلماسی چندجانبه یاد می‌کند.
دبیرکل سازمان ملل ازفعالیتهای دیپلماتیک درقالب گفتگوهای انجام شده برای بازگشت همه طرفها به تعهدات خود وفق برجام استقبال و درخواست همکاری نزدیک و موثر میان طرف‌های موضوع را ارائه کرده است.
گوترش درعین حال بر ضرورت تسریع این فعالیتها و اجتناب از تاخیر در فرآیند مذاکرات اشاره داشته و از ایران وآمریکا خواسته برای حل وفصل موضوعات باقیمانده درمسیراحیای برجام نرمش بیشتری نشان دهند.
نمایندگان حاضر در جلسه شورای امنیت سازمان ملل اظهاراتی را درباره ایران مطرح کردند.
معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح با قرائت سیزدهمین گزارش دبیر کل سازمان ملل گفت: با وجود تلاش‌های گسترده و فشرده بازگشت به برجام محقق نشده است. دستیابی به برجام به یک دیپلماسی قاطعانه نیاز دارد. احیای آن به تلاش و صبر بیشتری نیاز دارد.
رزماری دی کارلو گفت که او و دبیرکل سازمان ملل از جمهوری اسلامی ایران و آمریکا می‌خواهند تا با همین روحیه و تعهد برای از سرگیری همکاری‌ها در چارچوب برجام به سرعت اقدام کنند.
معاون دبیر کل سازمان ملل ابراز امیدواری کرد که ایران و آمریکا حرکت مذاکرات اخیر در دوحه با میانجیگری اتحادیه اروپا را برای حل و فصل مسائل باقیمانده ادامه دهند.
دی کارلو همچنین گفت: ما بار دیگر از آمریکا می‌خواهیم تمام تحریم‌های ایران را لغو کرده یا آنها را کاهش دهد و معافیت‌های تحریمی در مورد تجارت نفت و گاز ایران را تمدید کند. همچنین از ایران می‌خواهیم گامهایی را که همگام با تعهدات برجامی این کشور نیستند، معکوس کند.
رزماری دیکارلو نماینده سازمان ملل در جلسه شورای امنیت عنوان کرد دبیرکل سازمان ملل در گزارش اخیر خود به اطلاع شورای امنیت رسانده است که ایران تصمیم گرفته تا دوربین‌های آژانس اتمی در چندین سایت را بردارد و این مسئله ممکن است برای اطلاعات جمع‌آوری‌شده آژانس “تبعاتی زیانبخش” داشته باشد.
اولاف اسکوگ، نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل نیز در اظهاراتی گفت: پیام من این است که باید براساس متن توافقی که روی میز در دسترس است، از فرصت برای نهایی‌سازی توافق استفاده شود. حال زمان آن است که بر آخرین مشکلات برجسته غلبه کنیم، توافق را به نتیجه رسانده و برجام را احیا کنیم.
وی افزود: ما کاملا متوجه‌ایم که ایران در پی خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های یکجانبه آمریکا – که پیش‌تر برداشته شده بودند- با پیامدهای اقتصادی منفی مواجه شده وما از این بابت عمیقا متاسفیم.
ژانگ جون، نماینده چین در سازمان ملل هم در این جلسه گفت: باید قبول کنیم که ریشه اصلی بحران هسته‌ای ایران آمریکاست که باید مسئولیت‌پذیر باشد و یک بار برای همیشه اشتباهاتش را تصحیح کند.
ریچارد میلز، معاون نماینده آمریکا در سازمان ملل، نیز در جلسه شورای حکام ادعا کرد: از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دریافته‌ایم که موشک‌های کروز و بالیستیک پرتابی به عربستان سعودی و امارات متحده عربی – یا قطعات آنها – منشا ایرانی دارند.
باربارا وودبارد، نماینده انگلیس هم در این نشست در اظهاراتی گفت: امروزه برنامه هسته‌ای ایران از هر زمان دیگری پیشرفته‌تر است. گسترش برنامه هسته‌ای ایران تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود. ایران به افزایش توانایی‌های غنی‌سازی ادامه داده و درحال نصب و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته است.
وی ادامه داد: ایران درحال انباشت سریع اورانیوم با غنای ۲۰ و ۶۰ درصد است و به کم‌کردن نظارت‌های آژانس اتمی ادامه می‌دهد. ایران با سرعت غنی‌سازی کنونی خود احتمالا تا انتهای سال می‌تواند مواد لازم برای تولید سریع اورانیوم با غنای ۹۰ درصد برای چندین وسیله هسته‌ای را بسازد.
این مقام انگلیسی همچنین اقدام ایران مبنی بر توسعه موشک‌های بالیستیک را مغایر قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل دانست.
دیمیتری پولیانسکی معاون نمایندگی روسیه در سازمان ملل نیز در این نشست با انتقاد از آمریکا و حمایت از ایران گفت: تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران مغایر با برجام هستند. توقف پیشرفت در برجام به دلیل اقدامات آمریکا و تحریم‌های آن است. ایران به عواقب این تحریم‌ها پاسخ داده است. دیپلماسی تنها مسیر به سمت صلح است.
نماینده روسیه در این نشست اضافه کرد: تلاش برای افزایش فشار بر ایران و افزایش تنش پیرامون برجام می‌تواند همه چشم‌اندازهای احیای توافق را از مسیر خارج کند. ما از طرفها می‌خواهیم که محتاطانه عمل کنند و موضعی عمل‌گرایانه و با تعهد به مصالحه اتخاذ کنند.
- تخت‌روانچی: به دیپلماسی چندجانبه تضمین‌کننده لغو موثر تحریم‌های غیرقانونی متعهدیم
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نشست شورای امنیت اظهار داشت ایران به دیپلماسی چندجانبه متعهد است که نتیجه آن باید تضمین‌کننده لغو موثر و قابل راستی‌آزمایی همه تحریم‌های غیرقانونی باشد.
مجید تخت‌روانچی افزود: ایران ضمانت‌های قابل راستی‌آزمایی و عینی از آمریکا درخواست کرده، و اینکه، آمریکا بار دیگر تعهدات خود را نقض نخواهد کرد، تحریم‌ها به بهانه‌ها یا عناوین دیگر – همانطور که در دولت قبلی آمریکا اتفاق افتاد – اعمال نخواهد شد و سازوکار‌های برجام مورد سوء استفاده قرار نخواهد گرفت. در واقع، اینها حداقل مقتضیات برای اطمینان نسبی از ثبات در برجام بشمار می‌روند.
دیپلمات ارشد ایران در سازمان ملل اظهار داشت: طبق برجام، سایر طرفها متعهد هستند،”دسترسی ایران در حوزه‌های تجاری، فناوری، امور مالی و انرژی را تضمین دهند”، بطور خاص، ایالات متحده، علاوه بر تعهد به لغو تحریم‌ها علیه ایران، صراحتاً متعهد است،”با حسن نیت برای حفظ و تداوم برجام تلاش و از اخلال در تحقق منافع کامل ایران از لغو تحریم‌ها خودداری کند”.علیرغم این تعهدات صریح، واقعیت این است که ایران درطول چهارسال گذشته بطور کامل از حقوق ومزایای خود مطابق برجام محروم بوده است.
سفیر ایران درباره سه کشور اروپایی نیز که در این نشست کاملا همسو با آمریکا بودند، نیز گفت: متاسفانه سه کشور اروپایی عضو برجام تعهدات و وعده‌های خود را نادیده گرفته و برای ایران راهی جز استفاده از حقوق خود ذیل بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، در تعلیق بخشی از تعهدات خود در ۸ می۲۰۱۹ باقی نگذاشتند. در این زمینه، ایران اقدامات جبرانی خاصی را براساس برجام با هدف برقراری مجدد توازن در تعهدات متقابل و منافع خود ذیل توافق انجام داده است.
تخت‌روانچی تصریح کرد: با این حال، این کشورها با هیاهوی بسیار به اقدامات جبرانی ایران به گونه‌ای اشاره می‌کنند که گویی این ایران بود که از برجام خارج شد و تحریم‌های غیرانسانی گسترده‌ای را با هدف به گرسنگی کشاندن یک ملت مجدداً اعمال و وضع کرد.
وی افزود: درحالی که دولت سابق ایالات متحده بی‌پروا یک اصل تثبیت شده حقوق بین الملل را قربانی کرد و از توافق خارج و تحریم‌ها را مجدداً اعمال کرد، دولت فعلی در ادامه سیاست بدنام فشار حداکثری و اعمال تحریم‌ها علیه ایران، راه سلف خود را دنبال می‌کند. شکی نیست که چنین سیاستی به عنوان اهرمی در مذاکرات پیش می‌رود.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد: ایران به دیپلماسی چندجانبه متعهد است که نتیجه آن، باید تضمین لغو موثر و قابل راستی‌آزمایی همه تحریم‌های غیرقانونی باشد. ایران ضمانت‌های قابل راستی‌آزمایی و عینی از آمریکا درخواست کرده، اینکه، برجام دوباره از بین نخواهد رفت، آمریکا دوباره تعهدات خود را نقض نخواهد کرد، تحریم‌ها به بهانه‌ها یا عناوین دیگر – همانطور که در دولت قبلی آمریکا اتفاق افتاد – اعمال نخواهد شد و اینکه، سازوکار‌های برجام مورد سوء استفاده قرار نخواهد گرفت.
سفیر ایران در سازمان ملل ادامه داد: ما به تدابیر جبرانی خود ادامه می‌دهیم، زیرا عدم اجرای تعهدات طرف‌های دیگر همچنان ادامه دارد، تحریم‌ها به قوت خود باقی است، سیاست فشار حداکثری همچنان تداوم داشته و رنج مردم ما هم ادامه دارد. با این وجود، به محض اینکه سایر طرفها تمام تعهدات خود را به‌طور کامل، موثر و قابل راستی آزمایی انجام دهند، ایران بلافاصله به تمام تعهدات خود بر می‌گردد.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد: با این حال، درد و رنج مردم ما در نتیجه کوتاهی سایر طرفها در اجرای تعهدات خود تقریباً به طور کامل غیرقابل برگشت است. بیماران ما، به‌ویژه آنهایی که بیماری‌های نادر دارند، از تحریم‌های غیرانسانی که شامل دارو و تجهیزات پزشکی نیز می‌شود، رنج می‌برند. چگونه می‌توان جان‌های از دست رفته را و یا درد و رنج بیماران بی‌گناه را برگرداند؟ این بی‌عدالتی نمی‌تواند از حافظه مردم ایران پاک شود.
تخت‌روانچی همچنین تاکید کرد: ما اتهامات و ادعاهای بی‌اساس که در این جلسه علیه کشورم مطرح شد را قاطعانه رد می‌کنیم. ایران به عنوان یک کشور مسئول، به تعهدات بین‌المللی خود متعهد است و هرگز در هیچ فعالیتی که ناقض تعهداتش از جمله ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ باشد، مشارکت نداشته است. برنامه موشکی و فضایی ایران خارج از حدود و صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ و ضمائم آن است و به هیچ وجه موضوع مذاکراه نیستند و نخواهد بود.