مقالات تغذیه و سلامت / عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در خصوص نقش تغذیه در روزهای آلودگی هوا، توضیحاتی ارائه داد.
منصور رضایی، در برنامه مادر کودک شبکه سلامت سیما، دو خصوصیت آلودگی و وارونگی هوا و همچنین تمایل به خوردن غذاهای چرب و شیرین را، از خصوصیات فصل زمستان دانست و گفت: متأسفانه چربی‌های اضافه بدن، محل ذخیره فلزات سنگینی است که در فصل زمستان و هوای آلوده یافت می‌شود.
وی افزود: در بدن انسان سیستم‌های دفعی مختلفی وجود دارد، از جمله آنها؛ ادرار، مدفوع، عرق، صفرا و از همه مهم‌تر مجاری لنفاوی هستند که کمک کننده به دفع مواد مضر از بدن هستند.
این متخصص تغذیه گفت: مایعات، ویتامین‌ها و املاح، مواد آنتی اکسیدان و فیبرها ترکیباتی هستند که به دفع آلاینده‌هایی مانند سرب، جیوه، آلومینیوم و کادمیوم از بدن کمک می‌کنند و غلظت آنها را در بدن پایین می‌آورند، با مصرف فیبرها (میوه، سبزی، حبوبات، غلات کامل، دانه‌ها و مغزها) این مواد به شکل مدفوع از بدن خارج می‌شوند.
رضایی یادآور شد: آلاینده‌ها از طریق دستگاه تنفس و پوست، وارد بدن می‌شوند و همه نقاط و ارگان‌های بدن را درگیر می‌کنند، یکی از راه‌های مقابله با این آلاینده‌ها، مصرف انواع مایعات از جمله: شیر، ماست، لبنیات، انواع آش و سوپ‌ها است. همچنین ماست خیار و بورانی نیز، از بهترین ترکیبات شامل فیبر و لبنیات است که در دفع این مواد مضر از بدن، کمک می‌کنند.
این متخصص تغذیه افزود: غلات و حبوبات وقتی خیس می‌شوند و جوانه می‌زنند بهره وری چند برابری دارند.
وی گفت: اولین ویژگی یک برنامه غذایی خوب، تنوع آن است، حتی در مصرف نان، تنوع قائل شوید و از انواع نان بربری، تافتون و سنگک استفاده کنید.
رضایی، توجه مادران را به مصرف ماش در غذای خانواده توصیه کرد، زیرا سلنیوم و روی موجود در ماش، از مزایای بی شماری برخوردار است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: تمامی غذاهای کارخانه‌ای (تن ماهی، پنیر، انواع کنسروها و…) حاوی مقدار زیادی نمک هستند و متأسفانه مصرف غذاهای شور، فرد را به خوردن شیرینی متمایل می‌کند.
وی توصیه کرد: برای طعم دار کردن غذا، از مصرف لیمو خشک در انواع خورشت‌ها استفاده کنید، تا از مصرف زیاد نمک جلوگیری شود و تا جایی که امکان دارد، از غذاهای خانگی استفاده کنید.
توصیه مهم تغذیه‌ای در روزهای آلودگی هوا/ کدام مواد غذایی در دفع سموم از بدن، اثر بیشتری دارند؟
رضایی افزود: تمام غذاهای حیوانی، نمک بدن ما را تأمین می‌کنند و اضافه کردن مقدار کمی نمک در آخر غذا، تنها به دلیل برطرف کردن نیاز روزانه بدن ما به ماده معدنی ید است.
وی تاکید کرد: نمک یددار را در آخرین لحظات طبخ غذا اضافه کنید.
رضایی همچنین سیر، پیاز، کلم و لیمو ترش را، از طعم دهنده‌های مفید غذا دانست که به سیستم پاکسازی بدن در کبد و ریه نیز کمک، و مواد مضر را از بدن خارج می‌کنند.
این استاد دانشگاه گفت: چربی حیوانی (چربی دنبه) برای بدن مضر است، اما چربی لبنیات که در لبنیات بکر وجود دارد، فوق العاده برای سلامت عمومی بدن مفید است. اگر لبنیات بکر را از مراکز مطمئن و شناسنامه دار تهیه کنید، به اندازه چربی ماهی برای بدن مفید است.
وی در پاسخ به این سوال که کدام دسته از مواد غذایی در دفع سموم از بدن، اثر بیشتری دارند، گفت: مصرف میوه‌ها به خصوص میوه‌های فصلی، به علت فیبر فراوان، از جمله ضروریات است (مصرف میوه‌های خشک و یا میوه‌های انباری توصیه نمی‌شود). مایعات را از دیگر دسته گروه‌های غذایی نام برد که باید به اندازه‌ای مصرف شوند، که با حجم ادرار، مدفوع و عرق دفع شده از بدن، هماهنگی داشته باشد.
رضایی گفت: غلات پایه و اساس کالری دریافتی روزانه ما را تشکیل می‌دهند، متأسفانه برنج و گندم در ایران، قوت غالب محسوب می‌شود، در صورتی که مصرف سیب زمینی و جو انتخاب بهتری نسبت به گندم و برنج است.
وی توصیه کرد: اگر میل به مصرف برنج دارید، آن را به شکل قاطی پلو (عدس پلو، لوبیا پلو و سبزی پلو) مصرف کنید و تا حد امکان حجم برنج مصرفی روزانه را کاهش دهید.
این متخصص تغذیه گفت: اگر فرزندانمان را به غذای غیر مفید، عادت ندهیم، مطمئناً در دوران بزرگسالی نیز، به این نوع غذاها علاقه مند نخواهند بود.
رضایی یادآور شد: اگر می‌خواهید از ماده‌ای استفاده کنید که بیشترین تأثیر را در دفع فلزات سنگین از بدن داشته باشد، از مواد غذایی حاوی سلنیوم استفاده کنید، زیرا بیشترین کمک را در دفع مواد مضر و سمی از بدن دارد، مواد غذایی حاوی سلنیوم شامل گوشت ماهی، مرغ، گاو، تخم مرغ، تخمه آفتابگردان و…، است.
منبع: مهر