مقالات سیاسی / حضور در صحنه به عنوان یکی از عرصه‌های تجلی مشارکت سیاسی مردم از ابتدای انقلاب تاکنون بوده و توانسته است رابطه متقابل میان ملت و نظام را به نمایش بگذارد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و با پایان یافتن حکومت استبدادی که در آن تعیین مسئولیت‌‌ها و سیاست‌‌ها به صورتی فرمایشی برگزار می‌شد و رژیم با دخالت و اعمال نفوذ خود، افرادی همسو با سیاست‌های خود را برمی‌گزید، امام خمینی مبنای حکومت ایران را بر پایه اراده مردم استوار ساختند و بر حضور تمام قشرهای جامعه در صحنه تاکید کردند.
امام خمینی احترام به نظر مردم را یکی از مهم‌ترین رویکردهای سیاسی برای حفظ اسلام و حکومت اسلامی می‌دانستند و همواره بر اهمیت آن در تمامی دوره‌ها تاکید داشتند، با این حال، امام خمینی نقش مردم و مسئولان را در میدان ندادن به هوچی گران و بخصوص میدان ندادن به دشمنان اسلام در سپهر سیاسی کشور و پرهیز از اختلاف افکنی و لزوم هوشیاری ملت و از همه مهم‌تر لزوم رعایت اخلاق اسلامی در همه صحنه‌های سیاسی کشور را مهم‌ترین محورهای سخنان خود قرار می‌دادند. آنچه مطالعه می‌فرمایید، گزیده‌ای از بیانات امام خمینی در این زمینه است.
انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه می‌شود
اگر آقایان از این دیدگاه که همه می‌خواهند نظام و اسلام را پشتیبانی کنند به مسائل بنگرند، بسیاری از معضلات و حیرت‌‌ها برطرف می‌گردد ولی این بدان معنا نیست که همه افراد تابع محض یک جریان باشند. با این دید گفته‌ام که انتقاد سازنده معنایش مخالفت نبوده و تشکل جدید مفهومش اختلاف نیست. انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه می‌شود. انتقاد اگر بحق باشد، موجب هدایت دو جریان می‌شود. هیچ‌کس نباید خود را مطلق و مبرّای از انتقاد ببیند. البته انتقاد غیر از برخورد خطی و جریانی است. اگر در این نظام کسی یا گروهی خدای ناکرده بی‌جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران برآید و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پیش از آن که به رقیب یا رقبای خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است. در هر حال یکی از کارهایی که یقیناً رضایت خداوند متعال در آن است، تالیف قلوب و تلاش جهت زدودن کدورتها و نزدیک ساختن مواضع خدمت به یکدیگر است. باید از واسطه‌هایی که فقط کارشان القای بدبینی نسبت به جناح مقابل است، پرهیز نمود. شما آنقدر دشمنان مشترک دارید که باید با همه توان در برابر آنان بایستید، لکن اگر دیدید کسی از اصول تخطی می‌کند، در برابرش قاطعانه بایستید. (صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۸۱)
مقام‌ها زودگذر و اعتباری هستند
اما چیزی که از همه اینها مهم‌تر است… و همچنین طرفداران هر دو گروه باید بدانند که همه این امور اعتباری و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنی است اعمال و رفتار ما و آنچه موجب سعادت و جاودانگی ما می‌شود، صفای معنویت و ثمرات خلوص بندگی است، و ما هم نباید خلوص عمل و جامعه اسلامی خودمان را به زنگار کدورتها و اختلافات آلوده کنیم و رقابت‌های گذشته انتخاباتی هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایی را فراهم نماید… (صحیفه امام، ج۲۱، ص۵۰)
مکلف بودن همه بر اجتناب از اختلاف
اینهایی که متکفل امور هستند، چه مجلس و چه دولت و چه قوّه قضاییه و همه اینها یک راه دارند می‌روند. البته نادر تویشان هست که شیطان است، لکن به حسب نوع امور، اینها دارند یک راه می‌روند، خطوط مختلفه در کار نیست. این توطئه را که می‌خواهند با اسم خطوط مختلفه، یک دسته را طرفدار یک جبهه بکنند و یک دسته را طرفدار یک جبهه بکنند، و در صورتی که خود آنها با هم اختلاف ندارند، مریدها به اختلاف بیفتند و کم کم در همه جا همان حرف‌هایی که در مشروطه بود، که در یک شهر یک دسته اهل منبر مشروطه بودند، یک دسته اهل منبر مستبد بودند، و در خانه‌‌ها همین مسائل بود و در بازار همین مسائل بود، یک وقت این طور نشود که مردم را به جان هم بیندازند، این برای طرفداری از فلان شخصیت و آن برای طرفداری از فلان شخصیت، در صورتی که همه‌اش توهّم بیشتر نیست. و همین‌طور در انتخابات توجه کنند، مردم را توجه بدهید به اینکه شما می‌خواهید اسلام را حفظ کنید، باید منتخبین شما اشخاصی باشند که توجه به اسلام داشته باشند، متعهد به اسلام باشند، بازیگر نباشند، به شرق و غرب توجه نداشته باشند. (صحیفه امام، ج۱۸، ص۱۷۴)
تشخیص اصلح
انتخابات یک محکی هم برای خودتان است که ببینید آیا می‌خواهید انتخاب اصلح بکنید برای خودتان، یا برای اسلام؟ اگر برای خودتان باشد، شیطانی است. و اما اگر انتخاب اصلح برای مسلمان هاست، «کی و از کجاست» مطرح نیست، از هر گروهی باشد، حزب باشد یا غیرحزب، نه حزب اسباب این می‌شود که غیر آن فاسد، و نه صددرصد حزبی بودن باعث صلاح آنهاست. و انتخاب اصلح برای مسلمین یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد؛ و همه چیز را بفهمد، چون در مجلس، اسلام تنها کافی نیست، بلکه باید مسلمانی باشد که احتیاجات مملکت را بشناسد و سیاست را بفهمد و مطلع به مصالح و مفاسد کشور باشد، و ممکن است به شما و گروه شما هم مربوط نباشد. اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می‌کنید و این یک محکی است برای خودتان که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام است، یا برای صلاح خودتان. امیدوارم که تا آخر هم اینطور باشد، و هر روز و هر دوره انتخابات بهتر انجام شود. (صحیفه امام، ج۱۸، ص۱۹۷)
طوری نشود که هر کدام دیگری را بکوبند
مساله این نشود که یک دسته برای خاطر این که یک کاندیدایی دارند، دیگران را بکوبند، آن دسته هم برای همین کاندیدای خودشان، این را بکوبند. اگر همه برای خدا هست، با هم تفاهم کنید. البته تبلیغ هیچ مانعی ندارد، لکن مثل مشروطه نشود. آن طور نشود که هر کدام دیگری را بکوبند و آنی که دشمن ما می‌خواهد، خطوط مختلفه را در انتخابات عملی کند. شما همه می‌خواهید که اسلام در این مملکت تحقق پیدا کند، همه می‌خواهید که این جمهوری اسلامی ادامه پیدا بکند، ادامه این به این است که شما در مواردی که می‌بینید که دارند شیاطین نقشه می‌کشند و توطئه می‌کنند تا شما را به جان هم بیندازند، بنشینید با هم و تفاهم کنید و آنها را مایوس کنید. امروز دارند تهیه می‌بینند مخالفین شما، مخالفین جمهوری اسلامی، که برای انتخابات ایجاد نفاق کنند، و این یک خطری است برای کشور ما. اینها با زور نمی‌توانند کاری انجام بدهند، نه آمریکا، نه شوروی، با فشار و زور به یک کشوری که همه با هم هستند نمی‌توانند آسیب برسانند، لکن با توطئه و وادار کردن عمال خودشان در داخل می‌توانند ایجاد نفاق کنند و بهانه هم انتخابات. (صحیفه امام، ج۱۸، ص۱۷۳)
رعایت اخلاق اسلامی – انسانی
انتظار دارم که اخلاق اسلامی – انسانی را در تبلیغ مراعات؛ و از هر گونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری نمایند، که برای پیشبرد مقصود، ولو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه‌های غیر اسلامی است. اینجانب بنا ندارم از کسی تایید نمایم، چنان که بنا ندارم کسی را رد کنم. و از تمام احزاب و گروه‌‌ها و افراد می‌خواهم از نسبت دادن کاندیدای خود به من که از آن استفاده تایید و یا تعیین و یا رد شود، خودداری کنند. من بسیار مایل هستم که گروه‌هایی که متعهد و معتقد به جمهوری اسلامی و خدمتگزار به اسلام هستند، در مبارزات انتخاباتی کمال آرامش را در تبلیغ کاندیداهاشان رعایت نمایند، و نسبت به یکدیگر تفاهم و صمیمیت و اخوت اسلامی داشته باشند، و از تفرقه و کدورت شدیداً احتراز کنند که تفرقه و تشتت، دوستان را نگران و دشمنان را کامیاب می‌کند و موجب تبلیغات سوء می‌شود. (صحیفه امام، ج۱۵، ص۲۶۱)
رشد خودتان را نشان بدهید
این طور نباشد که با هم اختلاف پیدا بکنید یک مساله‌ای است که برای کشور است. هر یک از اینها که ببرند، برای کشور لابد خدمت خواهند کرد. و اگر خدمت نکنند ملت هست و آنها را بر کنار خواهد کرد. از این جهت به طور خصمانه با هم رفتار نکنید. برادر باشید با هم. اگر یکی رئیس‌جمهور شد، شما هم به او اعانت کنید. این طور نباشد که قبل از این که رئیس‌جمهور بشود بریزید به جان هم… از اینها تقاضا می‌کنم، عاجزانه تقاضا می‌کنم که طوری نکنید که در خارج منعکس بشود که شما یک مردمی هستید که تربیت اسلامی ندارید. شما یک مردمی هستید که با هم سردنیا نزاع می‌کنید. ریاست جمهور[ی[ چیزی نیست که شما به آن اهمیت بدهید. اگر ریاست جمهور خوب باشد، آن است که خدمت به ملت می‌کند و اگر بد باشد، آن است که راه جهنم را باید بپیماید. خیلی در صدد این نباشید که برای خاطر این که یکی بیشتر می‌خواهد رای ببرد، یکی کمتر می‌خواهد رای ببرد به هم بریزید و جنگ و نزاع باشد، و اسباب ناراحتی همه را فراهم کنید.(صحیفه امام، ج۱۲، ص۱۲۸)
رشد سیاسی – فکری ملت
ملت می‌شناسند افراد صالح را. لازم نیست که حالا یک چند سال هم ما درسشان بدهیم. نخیر، خودشان می‌فهمند. این ملت چیز می‌فهمد، می‌فهمد کی آدم صالح است کی آدم ناصالح. البته گاهی هم یک کسی خودش را جا می‌زند، اما این گاهی است. هر کسی در هر شهری که هست، طول این بیست، سی سالی که همراه با این مردم بوده می‌داند که اینها کدام یکی‌شان از ریشه‌های آنهاست. کدام‌شان نیستند. می‌فهمند کی بوده است که در آنجا خوش رقصی کرده و کی بوده است که نه، آن طور نبوده، مخالف بوده و نتوانسته صحبت کند، می‌شناسند. مردم آنهایی را باید انتخاب بکنند که می‌شناسند که به این ملت خدمتگزار است و دلش برای این طبقه ضعیف می‌سوزد. (صحیفه امام، ج۱۰، ص۵۲۴)
*انتقاد سازنده معنایش مخالفت نبوده و تشکل جدید مفهومش اختلاف نیست. انتقاد بجا و سازنده باعث رشد جامعه می‌شود. انتقاد اگر بحق باشد، موجب هدایت دو جریان می‌شود. هیچ‌کس نباید خود را مطلق و مبرّای از انتقاد ببیند
*اگر در این نظام کسی یا گروهی خدای ناکرده بی‌جهت در فکر حذف یا تخریب دیگران برآید و مصلحت جناح و خط خود را بر مصلحت انقلاب مقدم بدارد، حتماً پیش از آن که به رقیب یا رقبای خود ضربه بزند به اسلام و انقلاب لطمه وارد کرده است
*طرفداران گروه‌‌ها باید بدانند که همه این امور، اعتباری و زودگذر است و همه در محضر حق هستیم و آنچه در صحیفه کردار ما ماندنی است اعمال و رفتار ماست، ما هم نباید خلوص عمل و جامعه اسلامی خودمان را به زنگار کدورتها و اختلافات آلوده کنیم
*انتظار دارم که اخلاق اسلامی – انسانی را در تبلیغ مراعات؛ و از هرگونه انتقاد از طرف مقابل که موجب اختلاف و هتک حرمت باشد خودداری نمایند، که برای پیشبرد مقصود، ولو اسلامی باشد، ارتکاب خلاف اخلاق و فرهنگ، مطرود و از انگیزه‌های غیر اسلامی است