اخبار فرهنگی / فارس: معاون حوزه‌های علمیه با بیان اینکه مشکل امروز مساجد، نداشتن امام و روحانی است، اگر هم روحانی داشته باشد، تمام وقت نیست، درباره ۳ طرح ملی برای بازگشت مساجد به دوران شکوه خود سخن گفت.
چندی پیش گزارش‌هایی با عناوین «طلبه‌ها دوست ندارند امام جماعت شوند!» و «۸۳ درصد مساجد تهران نماز جماعت صبح ندارند» منتشر کردیم که واکنش‌های بسیاری در سطح حوزه علمیه و در میان مردم داشت. این گزارش‌ها مشکل اصلی مساجد در سال‌های اخیر را نداشتن امام جماعت عنوان کردند که موجب انفعال و کم‌کاری مساجد شده است. تربیت امام جماعت وظیفه ذاتی حوزه علمیه به حساب می‌آید.
تربیت امام جماعت مسجد، وظیفه حوزه علمیه است
حجت الاسلام حسین ملانوری، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در این خصوص اظهار داشت: رسالت اصلی حوزه علمیه، تربیت طلاب برای همه وظایف حوزه دین است که برعهده علما گذاشته شده است. یکی از مهمترین آن‌ها حضور در مساجد و تبلیغ در این خانه‌های خداست. طلبه‌ها در مساجد به عنوان امام جماعت و مدیر فرهنگی محله فعالیت می‌کنند که تربیت آنان برعهده حوزه است.
وی افزود: اصل درس حوزه علمیه این است که فرد، دین را بفهمد و در آن مطالعه و پژوهش کند و این رسالت اصلی حوزه است. اما برای تربیت امام جماعت، تبلیغ و مدیریت مسجد هم حوزه برنامه‌های مخصوصی دارد.
برنامه‌های آموزشی حوزه برای تربیت امام جماعت
ملانوری گفت: در رشته گرایش‌های علمی حوزه علمیه، رشته گرایش مسجد را داریم که در سطح ۳ به طلبه‌ها ارائه می‌شود. در این رشته، آموزشهای لازم به طلبه‌ها برای مدیریت مسجد ارائه می‌شود. همچنین در قالب آموزشهای کاربردی و مهارتی نیز درس‌های متعددی برای فعالیت در مسجد هم مدیریت و هم تبلیغ به طلاب ارائه می‌شود. طلبه‌های علاقه‌مند می‌توانند در این زمینه‌ها علوم مورد نیاز را تحصیل کنند.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه افزود: علاوه بر این آموزش‌ها، افرادی که در عرصه تبلیغ وارد می‌شوند، برای حضور در طرح هجرت یا دیگر برنامه‌های تبلیغی در مساجد، آموزش مدیریت مسجد و ارتباط با دیگران را هم کسب می‌کنند.
وی در پاسخ به این سوال که این روزها از حوزه خبر می‌رسد که طلبه‌ها علاقه‌ای به حضور در مسجد ندارند و بیش‌تر دنبال حضور در آموزش و پرورش و ادارات هستند، گفت: حوزه علمیه طلبه‌ها را تشویق می‌کند تا وارد عرصه تبلیغ و مسجدداری شوند. مهمترین نقش یک طلبه، امام جماعتی در مسجد است؛ زیرا مسجد پایگاه اصلی توحید و تقوای الهی است. معاونت تبلیغ هم برای این امر مشوق‌هایی در نظر گرفته است.
ملانوری ادامه داد: طلبه‌ها براساس کارویژه، علاقه و توان خود وارد عرصه‌های مختلف می‌شوند. برخی به عنوان معلم دینی و قرآن یا مربی پرورشی وارد آموزش و پرورش می‌شوند. برخی دیگر در سازمان‌ها و نهادهایی که حضور طلاب ضروری است، وارد می‌شوند. افرادی هم وارد عرصه تبلیغ می‌شوند و مسجد را محور و پایگاه فعالیت‌های خود قرار می‌دهند. تمام این عرصه‌ها ضروری و لازم است. این انتخاب‌ها براساس علایق است و اجباری وجود ندارد.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه با بیان اینکه مهمترین معضل و مشکلی که وجود دارد، این است که طلبه مورد نیاز برای حضور در عرصه‌های مختلف نداریم، گفت: در سال‌های اخیر مشکل اساسی حوزه علمیه، کمبود طلبه است و ما نمی‌توانیم برای عرصه‌های مورد نیاز، طلبه تأمین کنیم. از خانواده‌های متدین و مذهبی درخواست داریم تا فرزندان خود را به سمت حضور و تحصیل در حوزه علمیه تشویق کنند.
۷۳۰۰ طلبه امسال در قالب طرح هجرت به مساجد رفتند
وی گفت: با همه این کمبودها و مشکلات در سال گذشته ۳۳۰۰ طلبه و امسال تاکنون ۷۳۰۰ طلبه در طرح هجرت برای تبلیغ حضور پیدا کردند. در این طرح، تبلیغ با محوریت مسجد انجام می‌شود. طلبه به عنوان امام جماعت مسجد، فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی محله را در قالب طرح «مسجد تراز» در دست می‌گیرد.
ملانوری افزود: طرح هجرت در ۳ قالب برگزار می‌شود. اول تمام وقت که طلبه به همراه خانواده‌اش حداقل یک سال در منطقه‌ای برای تبلیغ حضور پیدا می‌کند و ۲۴ ساعته در مسجد به فعالیت می‌پردازد. مدل دوم پاره وقت است که طلبه حداقل یک سال، بخشی از زمان خود در روز را به تبلیغ در مسجد اختصاص می‌دهد. در نهایت مدل سوم ساعتی است که طلبه بخشی از ساعات خود را به فعالیت تبلیغی اختصاص می‌دهد. در مدل سوم، شرط زمانی مثلاً یک ساله وجود ندارد.
مردم برای تبلیغ دین کمک کنند
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه در پاسخ به این سوال که حوزه از امامان جماعت مساجد چه حمایت مالی می‌کند، گفت: حوزه علمیه در قالب طرح هجرت در حد توان کمک مالی به روحانیون دارد، اما بودجه ما هم محدود است. از گذشته، تبلیغ امری مردمی بوده است و مردم حامی طلبه‌ها بودند. در حال حاضر هم نباید کمک‌های مردمی برای تبلیغ دین کاهش یابد.
وی اضافه کرد: برای توانمندسازی امام جماعت موجود در مساجد هم مجتمع آموزش کاربردی و مهارتی حوزه علمیه آماده پذیرش و ارائه خدمات به آنان است. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ دوره آموزشی در این مجتمع تعریف شده و دوره‌های متعددی نیز به صورت مجازی تهیه شده است که افراد می‌توانند این دوره‌ها را بگذارنند.
اگر کارکردهای مسجد فعال شود، رفت و آمد مردم هم بیش‌تر می‌شود
ملانوری در پاسخ به این سوال که این روزها بسیاری از کم‌کاری مساجد انتقاد دارند، حوزه برای برون رفت مساجد از این وضعیت چه برنامه و پیشنهادی دارد، گفت: مشکل امروز مساجد کشور نداشتن امام و روحانی است، اگر هم روحانی داشته باشند، تمام وقت نیست. یعنی امام از ۲۴ ساعت روز تنها ۲ ساعت در مسجد حاضر است و آن هم برای اقامه نماز است. مسجد براساس قرآن و روایات اهل بیت(ع) کارکردهای متعددی دارد. اقامه نماز جماعت یکی از کارکردهای مهم اما حداقلی آن است.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه‌های علمیه ادامه داد: براساس تاریخ اسلام، مسجد دارای کارکردهای عبادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، ارتباطی و حتی رسانه‌ای است که از ابتدای اسلام بوده است. در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی هم مساجد همین رویکردها و کارکردها را داشتند، اما به مرور افول کرد. اگر مسجد مجدداً همین کارکردها و فعالیت‌ها را داشته باشد، قطعاً رفت و آمد مردم هم در مساجد بیش‌تر خواهد شد.
طرح حوزه علمیه برای احیای کارکردهای مسجد
وی افزود: حوزه علمیه طرح «مسجد تراز اسلام و انقلاب اسلامی» را در دستور کار دارد که به همه طلبه‌های طرح هجرت هم ابلاغ شده است و این طلبه‌ها موظفند آن را پیاده‌سازی کنند. البته باید بدانیم جامعه ما به کارکردهای حداقلی مسجد عادت کرده است و برای تحقق این تحول، نیازمند زمان هستیم. مبلغان هم نیازمند آموزش هستند. اجرای این طرح در برخی مناطق شروع شده که نتایج آن به صورت محسوس مشهود است. در این طرح، مردم و جوان‌ها نسبت به مسجد احساس مسئولیت بیش‌تری می‌کنند.
ملانوری گفت: هم‌اکنون برای احیای کارکردهای مسجد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طرح «محله اسلامی»، سازمان تبلیغات اسلامی طرح «امام محله» و حوزه علمیه طرح «مسجد تراز» را در دستور کار دارند که این طرح‌ها در ماهیت و هدف اختلافی با هم ندارند و حتی مکمل یکدیگر هم هستند.